Pozostałe następstwa ruchu obrotowego Ziemi: siła odśrodkowa, Siła Coriolisa

Najważniejsze konsekwencje ruchu obrotowego Ziemi to: następstwo dnia i nocy oraz dobowa rachuba czasu. Wśród pozostałych konsekwencji wspomnieć należy przede wszystkim: pojawienie się siły odśrodkowej oraz siły Coriolisa.

Siła odśrodkowa to jedna z sił bezwładności występująca w obracających się układach odniesienia. W tym przypadku tym układem jest Ziemia. Najbardziej widomym jej skutkiem jest spłaszczenie Ziemi na biegunach. Mówimy więc, że Ziemia jest zbliżona kształtem do elipsoidy obrotowej, której średnica równikowa wynosi 12 756 km, a średnica biegunowa 12 714 km.

Siła Coriolisa opisana została przez francuskiego fizyka G.-G. Coriolisa, żyjącego w pierwszej połowie XIX w. Jest to siła pozorna działająca na ciała, które się poruszają, znajdując się jednocześnie wewnątrz obracającego się układu (na powierzchni Ziemi, w atmosferze lub hydrosferze ziemskiej). W efekcie kierunek ruchu tych ciał ulega odchyleniu od kierunku pierwotnego. Ciała poruszające się od równika w kierunku biegunów skręcają ku wschodowi (zgodnie z kierunkiem ruchu obrotowego Ziemi), a kierunek ciał poruszających się w kierunku równika odchyla się ku zachodowi. W sumie na półkuli północnej kierunek ruchu ciał odchyla się w prawo, zaś na półkuli południowej w lewo. Efekt Coriolisa jest zauważalny na Ziemi tylko w przypadku ciał poruszających się swobodnie na dużym obszarze lub długotrwałych procesów. W jego efekcie:
- na półkuli północnej wiatr skręca w prawo, a na południowej w lewo,
- na półkuli północnej cyklony poruszają się odwrotnie do ruchu wskazówek zegara, a na południowej zgodnie z ruchem wskazówek zegara,
- na półkuli północnej mocniej podmywane są prawe brzegi rzek, a na południowej – lewe.
Efekt siły Coriolisa muszą być także brane pod uwagę przez artylerzystów oraz przy sterowaniu lotem samolotów i rakiet.

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

  • Pozorny ruch sfery niebieskiej. Następstwo dnia i nocy

    Kiedy spoglądamy w nocne, rozgwieżdżone niebo wydaje nam się, że przykrywa nas coś w rodzaju wklęsłej czaszy. Ta istniejąca tylko w wyobraźni obserwatora powierzchnia kuli, w której centrum znajduje się Ziemia to sfera niebieska. Mimo, że nie istnieje, jej koncepcja jest pomocna w określaniu położenia ciał... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 1 + 3 =
Ostatnio komentowane
Latwe
• 2025-01-15 18:42:29
super
• 2024-12-21 22:05:33
ok
• 2024-12-15 19:31:35
Ciekawe i pomocne
• 2024-12-03 20:41:33
pragnę poinformować iż chodziło mi o schemat obrazkowy lecz to co jest napisane nie jest ...
• 2024-11-28 16:29:46