Republika Litewska (Litwa)
TERYTORIUM PAŃSTWA
Powierzchnia: 65,3 tys. km2 (jest jednym z mniejszych państw Europy), jeden z tzw. krajów bałtyckich (poza nią zaliczamy do tej grupy państw Łotwę i Estonię).
Granice Republiki Litewskiej są granicami odziedziczonymi po Litewskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej, istniejącej w latach 1940-1990 (z przerwą na stosunkowo łagodną okupację niemiecką w latach 1941-44). Obejmowały one dawne ziemi Imperium Rosyjskiego, które w latach 1918-1940 tworzyły (Pierwszą) Republikę Litewską, powiększone w 1939 roku o tzw. Litwę Środkową (region wileński, opanowany w 1920 roku przez Polskę).
LUDNOŚĆ
Liczba ludności (2011 r.): prawie 3,3 mln mieszkańców (jedno z mniej ludnych państw Europy), od połowy lat 90.tych XX wieku ludność Litwy zmniejszyła się o ponad 300 tys. mieszkańców (efekt ujemnego przyrostu naturalnego i emigracji po akcesji do UE);
Gęstość zaludnienia: 51 osób/km2;
Ujemny przyrost naturalny (2011 r.): -2,0‰;
Struktura ludności Litwy jest podobna do struktury ludności Polski. Nieco więcej niż w Polsce jest tam osób w wieku co najmniej 65 lat (16,5 % ogółu ludności na Litwie i 13,6% w Polsce). Nieco większy niż Polsce jest też udział kobiet w populacji kraju – na 100 mężczyzn przypada na Litwie 115 kobiet (w Polsce 107). ta, odpowiednio Społeczeństwo niemieckie szybko się starzeje (w 2011 roku aż 20% obywateli Niemiec miało co najmniej 65 lat – w Polsce 13,5%);
Grupy etniczne: przeważają Litwini, naród mówiący językiem z bałtyckiej grupy językowej. Stanowią oni prawie 855 mieszkańców Litwy. Największe mniejszości narodowe to: Polacy (ok. 200 tys., skupieni na Wileńszczyźnie) oraz Rosjanie (ok. 177 tys, mieszkańców).
Większość mieszkańców Litwy jest chrześcijanami, należącymi do kościoła rzymsko-katolickiego ok. 80% (jest to tradycyjna religia zarówno Litwinów, jak i Polaków).
STOLICA I INNE DUŻE MIASTA
Stolicą Litwy jest Wilno. Liczy ono ok. 528 tys. mieszkańców. Spośród innych miast Litwy tylko Kowno (stolica Litwy w okresie międzywojennym) liczy ponad 200 tys. (307,5 tys.). Ponad 100 tys. mieszkańców liczą jeszcze: Kłajpeda i Szawle.
Ludność miejska stanowi na Litwie 67% ogółu ludności kraju (więcej niż w Polsce).
HISTORIA I STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE
Litwa późno, bo dopiero w XIII wieku pojawiła się na mapie politycznej Europy jako zjednoczone państwo z silną władzą centralną. Późno przyjęła też chrześcijaństwo – ostatecznie pod koniec XIV wieku. Od końca wieku XIV do końca wieku XVIII związana była politycznie z Polską, najpierw jako oddzielne państwo rządzone przez tego samego monarchę lub okresowo przez spokrewnionych monarchów z tego samego rodu, po unii lubelskiej zaś jako jeden organizm państwowy.
To pierwsze państwo litewskie (Wielkie Księstwo Litewskie) było na przełomie XIV i XV wieku największym powierzchniowo (chociaż niezbyt gęsto zaludnionym) państwem europejskim. Poza ziemiami etnicznie litewskimi w skład Wielkiego Księstwa wchodziły też podbite księstwa ruskie na terenie dzisiejszej Białorusi, Ukrainy i zachodniej Rosji. Również wśród ludności tego państwa dominowali prawosławni słowiańscy Rusini.
Warstwa panująca Wielkiego Księstwa Litewskiego (magnaci i szlachta) z czasem się spolonizowała. Stąd władze drugiego państwa litewskiego, powstałego po I Wojnie Światowej jako państwo etnicznych Litwinów (język litewski utrzymał się jako język chłopski) przyjęły ideologię antypolską. Poza obawami przed polonizacją przyczyną konfliktu był spór o Wilno i okolice. Wśród ludności miasta przeważali Polacy (lub spolonizowani Litwini, jak określała ich strona litewska), podobnie w okolicach miasta.