Główne gałęzie transportu - rodzaje transportu - geografia

Transport to przewóz ludzi (transport osobowy) i ładunków (transport towarowy) oraz przesył energii w przestrzeni przy pomocy środków transportu (zwierzęta juczne, samochód, rower, samolot).
Konieczność przemieszczania się i przesyłania towarów/energii wynika z nierównomiernego rozmieszczenia zasobów wykorzystywanych przez ludzi, skupisk ludzkich oraz miejsc pracy.
Transport jest możliwy lub przynajmniej ułatwiony dzięki istnieniu infrastruktury transportowej (dróg, linii kolejowych, kanałów żeglownych, portów morskich i lotniczych, stacji benzynowych i in.). Tworzy ona sieć transportową danego obszaru. Kluczowe znaczenie maja w niej węzły komunikacyjne, w których krzyżuje się lub zbiega kilka szlaków transportowych.

Transport realizowany może być w 3 środowiskach: na lądzie (transport lądowy), po wodzie lub rzadziej pod nią (transport wodny) i w powietrzu (transport powietrzny). Uwzględniając  środowisko, w którym przemieszczane są osoby i towary oraz wykorzystywany w tym celu środek transportu wyróżniamy szereg gałęzi transportu:
- transport samochodowy,
- transport kolejowy
i transport przesyłowy (gazociągi, sieci energetyczne itp.)
drogą lądową
- żeglugę śródlądową (na rzekach, jeziorach i łączących je kanałach)
i żeglugę morską
drogą wodną
oraz transport lotniczy drogą powietrzną.

Współcześnie w celu racjonalizacji przewozów (skrócenia ich czasu i/lub obniżenia kosztów) coraz częściej stosuje się przewozy kombinowane (wykorzystujące kilka środków transportu w celu dostarczenia towarów odbiorcy). Stało się to możliwe dzięki standaryzacji przewozów, widocznej w stosowaniu kontenerów i znormalizowanych palet, co pozwala na łatwiejszy i szybszy przeładunek towarów z jednego środka transportu na inny.

Możliwe są także inne klasyfikacje transportu. Rozróżniamy:
- transport pasażerski (osób) i transport towarowy (towarów/ładunków),
- transport naziemny, podziemny (metro), nadziemny (np. kolejki linowe) w ramach transportu lądowego,
- transport bliskiego, średniego i dalekiego zasięgu,
- transport krajowy i międzynarodowy (w tym międzykontynentalny),
- transport regularny i nieregularny itp.

Oprócz tych nowoczesnych/zmechanizowanych gałęzi transportu w dalszym ciągu w wielu regionach świata ważną rolę odgrywa transport niezmechanizowany realizowany przez zwierzęta juczne i pociągowe (ciągnące pojazdy), tragarzy (np. nepalscy Szerpowie wnoszący sprzęt himalaistów do coraz wyższych obozów), rykszarzy itp.

Wszystkie wymienione gałęzie transportu działające w danym obszarze oraz istniejąca tam infrastruktura transportowa tworzą system transportowy tego obszaru. Stopień rozwoju systemu transportowego decyduje o dostępności transportowej (potocznie dostępności komunikacyjnej) danego obszaru.
Dzięki temu transport spełnia służebną rolę w stosunku do innych rodzajów działalności gospodarczej. Właściwy rozwój i sprawne funkcjonowanie systemu transportowego ułatwia prowadzenie działalności gospodarczej (np. produkcyjnej, czy usług turystycznych).

Sieć transportowa rozwinięta jest nierównomiernie zarówno na świecie, jak i w poszczególnych państwach.
W przypadku transportu lądowego wskaźnikiem jej rozwoju jest gęstość sieci drogowej (w tym autostrad) oraz kolejowej danego państwa, województwa itp. Obliczamy je dzieląc długość dróg, autostrad lub linii kolejowych przez powierzchnię państwa/województwa itp. (odnosząc ją najczęściej do powierzchni 100 km2). Przykładowo średnia gęstość całkowitej sieci dróg w Polsce wynosiła w 2007 roku prawie 83 km w przeliczeniu na 100 km2 powierzchni kraju (83 km/100 km2).

Rozwój sieci transportowej zależny był i jest zarówno od czynników przyrodniczych

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

  • Transport lądowy na świecie

    Transport lądowy może być prowadzony jako:- transport naziemny, w tym przede wszystkim transport: drogowy (gł. samochodowy) oraz kolejowy,- transport  nadziemny (np. napowietrzna kolej linowa),- transport podziemny (np. metro).Transport kolejowy łącznie z transportem tramwajowym i metrem zaliczamy do... Więcej »

  • Transport wodny na świecie - definicja

    Do gałęzi transportu o najdłuższej tradycji należy transport wodny (lub inaczej żegluga). Rozróżniamy:- transport wodny śródlądowy (żeglugę śródlądową)oraz  transport morski (żeglugę morską), w tym żeglugę przybrzeżną. Więcej »

  • Transport lotniczy na świecie - charakterystyka - geografia

    Transport lotniczy (gałąź transportu powietrznego) był jedną z najszybciej rozwijających się gałęzi transportu w XX  wieku i na początku XXI wieku. Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 4 + 5 =
Ostatnio komentowane
OOOO Pan Pan Paweł!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!...
• 2023-12-07 14:50:52
Słabo nie umiecie liczyć
• 2023-12-07 13:59:39
69
• 2023-12-05 21:17:13
supeer tekst
• 2023-12-05 19:33:01
e
• 2023-12-05 15:48:06