Aspiryna- wzór
Kwas acetylosalicylowy ( Acidium Acetylosalicylum, Acetylsalicylic acid, Aspirin, Polopiryna)
Należy do najczęściej stosowanych leków z grupy nienarkotycznych leków przeciwzapalnych (NLPZ). NLPZ to leki o działaniu przeciwgorączkowym oraz przeciwbólowym nie powodujące uzależnienia i uczucia euforii.
Aspiryna- działanie
Aspiryna działa silnie przeciwzapalnie i przeciwbólowo wpływając na syntezę prostaglandyn. Kwas acetylosalicylowy w sposób nieodwracalny hamuje COX1 i COX2 acetylując reszty seryny w strukturze białkowej izoenzymów.
Kwas acetylosalicylowy to ester kwasu salicylowego i octowego, jako ester ulega łatwej hydrolizie w warunkach kwasowych i zasadowych. Tworzenie soli z zasadami nieorganicznymi zwiększa rozpuszczalność leku w wodzie i ogranicza jego miejscowe działanie drażniące. Najczęściej stosuje się sól wapniową (Calciprim) ale stosuje się tez sole litu, sodu, magnezu, glinu, amonu czy nawet mocznika i kolaminy. Asprocol to sól aspiryny i glicyny.
Aspiryna- zastosowanie
W chorobach reumatycznych aspiryna stosowana jest w dużych dawkach (kilka gramów dziennie). Należy jednak pamiętać że duże stężenie (150 mg/ ml) może spowodować poważne uszkodzenie wątroby (zespół Reye’a). Prawidłowo stosowana aspiryna jest jednak lekiem bezpiecznym o bardzo znikomej toksyczności. Stosowana jest w profilaktyce zakrzepów i zawału mięśnia sercowego. Stosowane wówczas dawki są mniejsze jednak należy przyjmować je regularnie co może powodować podrażnienie żołądka, dlatego też stosuje się często formę kapsułek dojelitowych (Colfarit). Metabolitem aspiryny jest kwas salicylowy, jednak ze względu na silne działanie wrzodotwórcze nigdy nie jest podawany doustnie. Kwas salicylowy należy do NLPZ i jest stosowany w formie maści na skórę. Aspiryna ze względu na wydzielanie kwasu salicylowego w żołądku czasem podawana jest z węglanem wapnia lub wodorowęglanem sodu w celu podwyższenia pH.