W sensie dosłownym nisza to miejsce, pewna przestrzeń. W ekologii jest to pojęcie o znacznie szerszym znaczeniu, różnie definiowane przez naukowców.
Według Grinnella, który jako pierwszym użył tego sformułowana w 1917 r., nisza ekologiczna to zbiór cech gatunkowych, które pozwalają na przeżycie w określonych warunkach środowiskowych. Jest to więc zbiór wszystkich właściwości wyznaczających miejsce organizmu w biocenozie.
Odum w przeciwieństwie do Grinnel’a uważał, że nisza ekologiczna nie jest równoznaczna z siedliskiem (siedlisko = „adres”, nisza = „zawód”). Nisza to nie tylko obszar występowania, ale także rola, jaką organizm pełni w biocenozie.
Według Eltona nisza ekologiczna to miejsce gatunku w środowisku biotycznym, a przede wszystkim jego związek z pokarmem i relacje z innymi gatunkami.
Według Krebsa nisze ekologiczna to „zawód” organizmu w środowisku; jego „status społeczny” i interakcje z innymi organizmami.
Podsumowując można powiedzieć, że nisza ekologiczna to całokształt potrzeb życiowych organizmu. Jest to pojęcie trudne do zdefiniowania i dość abstrakcyjne, dlatego często podaje się składowe niszy
Poniżej dla przykładu podaję elementy tworzące niszę ekologiczną wróbla i kreta.
Nisza ekologiczna kreta to: nora, pożywienie (pędraki i dżdżownice), gleba o odpowiednim natlenieniu, wilgotności i spoistości, odpowiednia ilość ciepła (właściwy zakres temperatur) i światła (w zasadzie jego brak).
Nisza ekologiczna wróbla to: tlen w powietrzu do oddychania, woda do pica, pożywienie (nasiona, ale też innie organizmy służące jako pokarm np. drobne bezkręgowce). odpowiednia ilość światła i ciepła (właściwy zakres temperatur), miejsce na gniazdo i materiał do jego budowy.
Nisze dwóch różnych gatunków mogą nakładać się na siebie, nigdy jednak nie pokrywają się całkowicie.