Nastie są to nieukierunkowane reakcje organów roślinnych, w których kierunek wygięcia zależy od budowy organu a nie jak w przypadku tropizmów od kierunku działania bodźca.
Wyróżniamy następujące typy nastii:
1. Sejsmonastia to reakcja ruchowa wywołana bodźcem mechanicznym np. dotykiem lub wstrząsem. Reakcję tego typu obserwujemy np. u mimozy, u której nawet pod wpływem lekkiego dotknięcia następuje składanie listków budujących liść i zwieszenie całego organu w dół. Proces ten jest zabezpieczeniem rośliny przed zjedzeniem jej przez owady. Innym przykładem sejsmonastii jest nachylanie się pręcików w kierunku słupka (co ułatwia zapylenie) występujące w kwiatach berberysu i chabru.
![]() |
Sejsmonastia mimozy wstydliwej/Tauʻolunga (25.04.2007)/commons.wikimedia.org |
2. Fotonastia jest reakcją kwiatów, liści i aparatów szparkowych na zmiany intensywności oświetlenia np. otwierania kwiatów w czasie dnia i zamykanie ich nocą czy otwieranie aparatów szparkowych na świetle.
![]() |
Fototropizm rośliny doniczkowej/Tangopaso (06.02.20110/commons.wikimedia.org |
3. Termonastia jest reakcją ruchową na zmiany temperatury np. otwieranie się kwiatów pod wpływem podwyższonej temperatury i niekiedy także zamykanie pod wpływem jej obniżenia np. u krokusa i tulipana.
4. Chemonastia jest reakcją ruchową wywołaną bodźcem chemicznym np. otwieranie i zamykanie aparatów szparkowych pod wpływem zmian stężenia gazów – tlenu i dwutlenku węgla. U roślin owadożernych chemonastia (pobudzenie włosków do wydzielenia soków trawiennych przez związki azotowe owada) występuje w połączeniu z sejsmonastią (zaginanie włosów pod wpływem ich podrażnienia).
![]() |
Czułki brzeżne Drosera binata zaginające się hapto- i chemonastycznie wokół ofiary/ Rkitko(12.09.2007)/commons.wikimedia.org |
5. Nyktynastia, czyli tzw. ruchy senne są wywołane dobowym rytmem dnia i nocy – liście asymilacyjne, płatki i pręciki przyjmują inna pozycję w czasie dnia i nocy.