Cykl rozwojowy widłaków jednozarodnikowych na przykładzie widłaka goździstego:
U widłaka goździstego liście zarodnionośne (sporofile) są zebrane w kłosy zarodnionośne umieszczone na szczycie ulistnionej łodyżki (sporofitu). Nerkowata zarodnia znajduje się na górnej stronie sporofilu. W wyniku podziałów mejotycznych zachodzących wewnątrz zarodni powstają haploidalne zarodniki (spory), które są identyczne morfologiczne. Z kiełkujących zarodników rozwijają się gametofity. Gametofit widłaka goździstego ma postać bezzieleniowej bulwki, przymocowanej do podłoża chwytnikami, za pomocą których pobiera wodę. Substancje odżywcze gametofit czerpie dzięki grzybom mikoryzowym, które są niezbędne do jego dalszego rozwoju. Przedrośle jest obupłciowe – zarówno rodnie jak i plemnie skupione są w jego szczytowej części. Do zapłodnienia dochodzi w obecności wody. W wyniku połączenie się plemnika (który wraz z wodą przepływa do rodni) z komórką jajową powstaje zygota. Z niej rozwija się młody sporofit. W ten sposób cykl zatacza krąg (pojedynczy cykl rozwojowy może trwać nawet 25 lat).
 |
| Widłak goździsty |
Cykl rozwojowy widłaków różnozarodnikowych na przykładzie poryblina:
Sporofit poryblina składa się z szydlastych liści, bulwiastej łodygi i drobnych korzeni przybyszowych. Nerkowate zarodnie tworzą się w pogrubionych nasadach liści. Są one zróżnicowane na makrosporangia (powstające na starszych zewnętrznych liściach) i mikrosporangia (powstające na młodszych, wewnętrznych liściach), które produkują dwa rodzaje zarodników: pierwsze makrospory a drugie mikrospory. Po dojrzeniu zarodników, zarodnia rozpada się a spory uwalnianie są na zewnątrz. Makrospora kiełkuje w przedrośle żeńskie (tworzy je kilka rodni z pojedynczymi komórkami jajowymi), które wypełnia jej wnętrze. Z mikrospory powstaje kilkukomórkowe przedrośle męskie tworzące jedną plemnię, w której powstają uwicione, ruchliwe plemniki. Gametofit żeński rozrywa ścianę makrospory i wysuwa na zewnątrz rodnie, do których wraz z woda przedostają się plemniki. W wyniku zapłodnienia z zygoty rozwija się zarodek, który jest młodym sporofitem.
 |
| Poryblin jeziorny |
Cykl rozwojowy skrzypów:
Wszystkie współczesne skrzypy są jednozarodnikowe. Ich zarodnie przyrośnięte są jednym końcem do spodniej strony tarczowatych liści zarodnionośnych (sporofili), które zebrane są w kłosy zarodnionośne (umieszczone na szczycie łodyg). Zarodniki zaopatrzone są w sprężyce (haptery), czyli cztery taśmowate wyrostki, które ułatwiają ich rozsiewanie się. Spory są jednakowe pod względem morfologicznym, ale mają zdeterminowaną płeć. Dlatego z jednych z nich powstają gametofity męskie a z innych gametofity żeńskie. Gametofit skrzypów jest więc rozdzielnopłciowy. Ma postać plechowatego, zielonego tworu tworzącego rozetki na powierzchni ziemi (gametofit żeński jest nieco większy niż męski). Do zapłodnienia dochodzi w obecności wody. W wyniku zapłodnienia z zygoty rozwija się młody sporofit, który wkrótce usamodzielnia się (gametofit wówczas ginie).
 |
| Ped letni i wiosenny skrzypu polengo Equisetum arvense |