Cyklem menstruacyjnym (miesiączkowym) nazywamy okresowe zmiany zachodzące w organizmie kobiety, które mają na celu przygotowanie jej ciała do przyjęcia zarodka. Cykl miesiączkowy występuje u dojrzałych płciowo kobiet między 11-14 a 44-55 rokiem życia. U zdrowych kobiet cykl ten ustaje jedynie po menopauzie oraz w przypadku ciąży. Cykl menstruacyjny jest kontrolowany przez układ dokrewny. Hormony biorące udział w jego regulacji to:
• Folikulotropina (FSH) – hormon wydzielany przez przysadkę mózgową
• Hormon luteinizujący (LH) – hormon wydzielany przez przysadkę mózgową
• Estrogeny – hormony wydzielany przez pęcherzyki jajnikowe
• Progesteron – hormony wydzielany przez ciałko żółte
W cyklu miesięcznym wyróżniamy trzy fazy: menstruacyjną, folikularną (pęcherzykową) oraz lutealną.
Faza menstruacyjna jest to pierwsza faza cyklu, która trwa od 3-5 dni. W tym czasie w konsekwencji obkurczenia naczyń krwionośnych błony śluzowej macicy dochodzi do niedotlenienie jej komórek, które następnie ulegają złuszczeniu i usunięciu przez pochwę. Obserwujemy to jako krwawienie z dróg rodnych. Ponad to w fazie tej przysadka uwalnia folikulotropinę, która wpływa na rozwój jednego z pierwotnych pęcherzyków jajnikowych oraz pobudza go do produkcji estrogenów.
Faza folikularna (przedowulacyjna) występuje po fazie menstruacyjnej między 5 a 14 dniem cyklu. W fazie tej pod wpływem estrogenów w macicy zapoczątkowane zostają procesy mające na celu przygotowanie jej do przyjecie zarodka – następuję odbudowanie naczyń krwionośnych oraz rozrost błony śluzowej macicy poprzez namnażanie jej komórek. Jednocześnie trwa dalsze dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego. Pod koniec tej fazy przysadka mózgowa uwalnia hormon luteinizujący. Wysokie stężenie LH oraz FSH doprowadza do pęknięcia dojrzałego pęcherzyka Graffa, który uwalnia do jajowodu oocyt II rzędu. Moment ten nazywamy owulacją. Jeśli w tym czasie dojdzie do współżycia to istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo zapłodnienia.
Faza lutealna (poowulacyjna) rozpoczyna się w dzień po owulacji i trwa do ostatniego dnia cyklu. W fazie tej z pękniętego pęcherzyka powstaje ciałko żółte, które produkuje progesteron. Pod jego wpływem w macicy zachodzą dalsze procesy przygotowawcze – błona śluzowa wciąż grubieje, rozpulchnia się i zaczyna produkować płyn, który będzie odżywiał zarodek przed jego implantacją. Następuje spadek stężenie hormonu LH, gdyż jego wydzielanie zostaje zahamowane pod wpływem progesteronu. Gdy nie dojdzie do zapłodnienia komórka jajowa obumiera, a ciałko żółte ulega degeneracji. Jest to równoznaczne ze gwałtownym obniżeniem stężenia progesteronu, co wiąże się zakończeniem tej fazy i stymulowanie przysadki do rozpoczęcia kolejnego cyklu.
 |
| Wahania poziomów hormonów i temperatury ciała podczas cyklu menstruacyjnego/ Michał Komorniczak (22.08.2009)/commons. wikimedia.org |