Rzecznik Praw Pacjenta to naczelny organ administracji rządowej powołany do spraw związanych z ochroną praw pacjentów, które zostały określone w Ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Od października 2009 roku stanowisko rzecznika praw konsumenta sprawuje Krystyna Barbara Kozłowska.
Najważniejsze zadania Rzecznika Praw Pacjenta to:
• kontrola przestrzegania praw pacjenta.
• podejmowanie działań interwencyjnych w sytuacjach naruszenia praw pacjenta.
• wskazanie trybu skargowego w przypadku naruszenia praw pacjenta.
• monitorowanie przestrzegania praw pacjenta (ubezpieczonego) przez komórki organizacyjne NFZ oraz placówki ochrony zdrowia udzielające świadczeń medycznych w oparciu o umowę z NFZ.
• współpraca z Rzecznikiem Praw Obywatelskich jako organem konstytucyjnym w zakresie przestrzegania praw pacjenta.
• współpraca z Biurem Praw Pacjenta Ministerstwa Zdrowia, z Rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej w Izbie Lekarskiej i Izbie Pielęgniarek i Położnych.
• współpraca ze świadczeniodawcami w zakresie przestrzegania praw pacjenta.
• współpraca z organami założycielskimi jednostek ochrony zdrowia w zakresie realizacji praw pacjenta.
• współpraca z organizacjami rządowymi i pozarządowymi działającymi na rzecz praw pacjenta, z organizacjami skupiającymi pacjentów (ubezpieczonych) w zakresie praw pacjenta.
• analiza skarg i wniosków kierowanych przez ubezpieczonego do Narodowego Funduszu Zdrowia.
• współdziałanie z komórkami organizacyjnymi NFZ oraz z Rzecznikiem prasowym i biuletynem NFZ w zakresie informacji dla ubezpieczonych, a także z Radami Społecznymi Oddziałów Wojewódzkich NFZ.
• wnioskowanie do Zastępcy Prezesa NFZ do spraw medycznych o przeprowadzenie kontroli kontraktu ze świadczeniodawcą w związku z rażącym naruszeniem praw pacjenta.
• opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych poszerzających wiedzę o ochronie praw pacjenta.
• koordynacja i nadzór merytoryczny nad pracą Rzeczników praw pacjenta w Oddziałach Wojewódzkich NFZ.
• przygotowanie informacji kwartalnej dotyczącej przestrzegania praw pacjenta kierowanej do Zastępcy Prezesa NFZ ds. medycznych.
• utworzenie i prowadzenie Zespołu Rzecznika Praw Pacjenta.
• współudział w organizowaniu szkoleń i narad dotyczących przestrzegania praw pacjenta.
• pilotowanie rejestru złożonych lub nadesłanych do Rzecznika pism oraz utrzymywanie kontaktu z ubezpieczonymi w NFZ.