Organizacja powszechnie znana pod skrótem UNESCO to wielostronna Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury – jedna z organizacji wyspecjalizowanych działających w ramach ONZ.
UNESCO powstało w 1945 r. (16 listopada), po podpisaniu w Londynie Aktu Konstytucyjnego. Akt ten został podpisany przez 67 krajów, w tym Polskę. Po upływie roku – ratyfikacji Aktu przez parlamenty większości krajów założycielskich – UNESCO rozpoczęło swoją działalność.
Powstanie UNESCO można powiązać z zakończeniem II wojny światowej – nacisk na oświatę, kulturę i naukę miał bowiem stać się jednym ze środków, jakie w przyszłości miałyby zapobiec kolejnym konfliktom zbrojnym.
UNESCO – cele
Najważniejszymi celami UNESCO jest promowanie współpracy między poszczególnymi krajami w zakresie oświaty, nauki i rozwoju kultury, aktywizowanie narodów i lokalnych społeczności w imię rozwoju kultury krajowej i lokalnej, zapewnienie dostępu do kształcenia (troska o poziom kształcenia), likwidacja różnic między płciami w możliwościach edukacyjnych, zmniejszenie ubóstwa.
Efektem działalności UNESCO są m.in. Konwencja Haska oraz Konwencja o Ochronie Światowego Dziedzictwa (1972 r.). Szczególnie druga z konwencji przyczyniła się do ochrony dóbr kultury, ponieważ utworzyła ona tzw. Listę Światowego Dziedzictwa, grupującą miejsca o szczególnej wartości kulturowej, uznawane za cenne z punktu widzenia ludzkości. Obecnie na Liście Światowego Dziedzictwa znajduje się ponad 950 miejsc w 160 państwach – państwa, na jakich terenie znajduje się dany obiekt mają obowiązek troszczyć się o zachowanie go w niezmienionym stanie dla przyszłych pokoleń.
Siedziba UNESCO (od 1958 r.) znajduje się we Francji, w Paryżu.
Warto zaznaczyć, że pierwszym dyrektorem generalnym UNESCO był Julian Huxley – angielski działacz społeczny, który był także jednym z założycieli innej sławnej organizacji WWF (World Wildlife Fund).
UNESCO – organy
Organizacja działa za pośrednictwem czterech najważniejszych organów:
Konferencji – swego rodzaju zgromadzenie ogólne grupujące przedstawicieli wszystkich państw członkowskich organizacji,
Radzie Wykonawczej – tworzą ją przedstawiciele pochodzący z 58 państw członkowskich,
Dyrektora Generalnego – przewodzi Sekretariatowi, organizuje bieżącą pracę biura, wdrażanie programów rozwoju itp.
Sekretariatu – pełni rolę administracyjną, wdraża program działania UNESCO, przygotowuje projekt budżetu.