Genetically Modified Organisms, w skrócie GMO, to nic innego jak żywność genetycznie modyfikowana. Rozumiemy przez to organizmy, roślinne lub zwierzęce, zawierające w swym genomie, czyli całym materiale genetycznym, geny innych organizmów żywych. Zabiegi te są prowadzone metodami inżynierii genetycznej aby uzyskać nowe lub zmienić istniejące cechy fizjologiczne.
Jakie są rodzaje modyfikacji genetycznych?
-
zmiana genu istniejącego już w organizmie
-
wprowadzenie genu pochodzącego z innego organizmu
-
wprowadzenie do organizmu kopie jego własnych genów
Celem modyfikacji genetycznych jest w pewien sposób polepszenie organizmu modyfikowanego, aby charakteryzował się cechami, których nie posiada w sposób naturalny. Modyfikacje genetyczne dostarczają nam więc produktów, które nie urosłyby w warunkach naturalnej ewolucji. Na skutek modyfikacji genetycznej uprawia się ziemniaki odporne na stonkę ziemniaczaną, winogrona bezpestkowe, ryż o większej zawartości witaminy A czy jeszcze bardziej słodkie truskawki.
Roślinami, które najczęściej są poddawane modyfikacji genetycznej są:
-
kukurydza
-
ziemniak
-
soja
-
pomidor
-
burak
-
bawełna
-
melony
-
tytoń
-
rzepak
-
lucerna
-
kabaczek
-
papaja
Kraje które są największymi producentami żywności GMO:
-
Stany Zjednoczone
-
Kanada
-
Brazylia
-
Argentyna
-
Republika Południowej Afryki
-
Chiny
Zalety roślin genetycznie zmodyfikowanych:
-
rośliny są bardziej odporne na środki chwastobójcze
-
rośliny są bardziej odporne na szkodniki, infekcje, wirusy, grzyby, bakterie
-
rośnie odporność roślin na zmiany klimatu (mróz, zasolenie, suszę,
-
rośliny są dłużej przydatne do spożycia (świeże, jędrne)
-
rośliny są większe niż ich niezmodyfikowane odpowiedniki
-
można regulować zawartość fitoestrogenów w organizmach
-
można usunąć z roślin zawartość niektórych niepożądanych składników
-
zwiększa się atrakcyjność produktu, jego smak, zapach, wygląd
-
technologia GMO obniża koszty produkcji żywności
-
pozwala zwiększyć produkcję żywności dla rejonów z dużym przyrostem naturalnych lub dotkniętych klęską głodu czy nieurodzaju
-
wytwarzanie naturalnych pestycydów dzięki czemu nie trzeba prowadzić oprysków
-
możliwość produkcji insuliny na potrzeby medycyny
-
spadek skażenia wód chemikaliami oraz spadek degradacji gleby
Wady roślin genetycznie zmodyfikowanych:
-
wzrostem zachorowania na różnego rodzaju alergie, zwłaszcza pokarmowe
-
możliwość zwiększenia toksyczności roślin
-
rozszerzenie występowania tzw. superchwastów
-
negatywny wpływ na inne organizmy żywe
-
szkodniki roślin mogą się uodpornić na pestycydy
-
obawa przekrzyżowania się samoistnego z innymi gatunkami powodując ich wymarcie
-
wzrost znaczenia koncerów biotechnologicznych – uzależnienie od nich populacji
-
koncerny biotechnologiczne nie są zainteresowane modyfikowaniem roślin tak, aby wyposażyć je w cechy niezbędne do uprawy w krajach trzeciego świata
Sytuacja w Polsce
W naszym kraju rolnicy nie mogą uprawiać roślin genetycznie zmodyfikowanych, lecz rośliny takie są dostępne w sprzedaży. Muszą być jednak odpowiednio oznaczone na opakowaniu. Po wygraniu przez Polskę procesu sądowego, Komisja Europejska uznała, że kraje członkowskie maja prawo same określać przepisy odnoszące się do uprawy GMO na ich terenie. Na terenie UE dopuszczono do uprawy tylko dwie rośliny zmodyfikowane genetycznie. Są to kukurydza MON 810 oraz ziemniak Amflora (z przeznaczeniem na paszę).
Czy jeść GMO, czy nie jeść każdy musi zdecydować sam. Naukowcy nie są w stanie jednoznacznie potwierdzić lub zaprzeczyć, że żywność taka jest zdrowa lub niezdrowa. Nie wiadomo do końca jaki wpływ wywiera na organizm człowieka przy długotrwałym stosowaniu. Być może żywność genetycznie zmodyfikowana nie jest bardziej niezdrowa od naszpikowanego antybiotykami drobiu lub opryskiwanych środkami chemicznymi roślin. Wciąż jednak budzą wiele kontrowersji. Aby obraz jednak był pełny warto zaznaczyć, że dziś już mało która roślina handlowa jest w 100% naturalna. Większość dostępnych na rynku, warzyw czy zbóż została zmieniona metodą krzyżowania gatunków.