Adam Smith – biografia
Adam Smith urodził się w 1823 roku w Kirckaldy (Wielka Brytania), zmarł zaś w 1890 roku w Edynburgu. Pochodził ze szkockiej rodziny prawniczo-urzędniczej. W wieku kilkunastu lat rozpoczął edukację na uniwersytecie w Glasgow, gdzie studiował filozofię moralną. Po otrzymaniu stypendium przeniósł się na Oxford, jednak w swoich wspomnieniach źle ocenia poziom tamtejszego nauczania. Po powrocie z Oxfordu zaczął wykładać (m.in. retorykę i literaturę piękną) na uniwersytecie w Edynburgu. Wkrótce otrzymał także profesurę na uniwersytecie w Glasgow i został tam wykładowcą logiki a następnie filozofii moralnej.
Jako profesor pracował przez kolejne kilkanaście lat, później został prywatnym nauczycielem księcia Buccleuch – Henryka Scotta. W tym czasie odbył liczne podróże po Europie wraz ze swoim uczniem. Korepetytorem był przez kilka lat, po zakończeniu tej pracy powrócił do Kirckaldy, gdzie pracował nad swoimi książkami. W 1773 roku przyznano mu członkostwo Royal Society of London a dwa lata później do Klubu Literackiego. Pięć lat później ponownie wyjechał do Edynburga, by objąć urząd komisarza celnego. W latach 1787-1789 pełnił rolę Lorda Rektora Uniwersytetu w Glasgow. W ostatnich latach życia poważnie chorował. Pochowano go na cmentarzu Canongate Kirkyard.
Adam Smith – poglądy i dzieła
Uznaje się, że dokonania Smitha walnie przyczyniły się do powstania ekonomii jako oddzielnej dziedziny nauki. Szczególnie ważne tutaj wydaje się opublikowanie przez myśliciela pracy Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, która stanowiła próbę omówienia historii rozwoju europejskiego przemysłu i handlu. Podstawę jego rozważań zawartych w publikacji stanowiła krytyka merkantylizmu, połączona z podniesieniem kwestii racjonalnego egoizmu gospodarczego oraz konkurencji jako najważniejszych środków osiągnięcia dobrobytu. Za główne źródła bogactwa narodów uznał Smith pracę ludzką (to pierwotne źródło wartości dóbr), odpowiedni podział pracy oraz szukanie korzyści indywidualnej i ograniczenie udziału państwa w gospodarce (tylko swoboda w działaniu i możliwość indywidualnego bogacenia się jednostek może przynieść bogactwo także państwu).
Jego działalność naukowa dotyczyła w głównej mierze kwestii związanych z gospodarką rynkową, liberalizmem i kapitalizmem. Ale odnosił się także do spraw społecznych, czego dowodem może być wydanie w 1759 roku traktatu Teoria uczuć moralnych, który miał być odpowiedzią na pytanie dlaczego ludzie popierają lub odrzucają konkretne zachowania. W traktacie Smith wprowadził m.in. pojęcie „niewidzialnej ręki rynku”, które stało się jednym z kluczowych haseł dla ekonomii. Niewidzialna ręka rynku to suma sił, które wpływają na to, że człowiek kieruje się w życiu chciwością i egoizmem, które motywują go do zdobywania coraz to większej ilości dóbr, co przyczynia się do bogacenia się ludności a w następstwie tego państwa.