Geneza i gatunek
Powieść Wiesława Myśliwskiego ukazała się w 1996 roku nakładem wydawnictwa Muza. W 1997 roku została uhonorowana Nagrodą „Nike”. Widnokrąg uważa się za powieść inicjacyjną – rozpoczyna się bowiem w momencie gdy główny bohater (Piotrek) jest kilkuletnim chłopcem, a następnie, przez kolejne karty książki opowiada o swoich losach jako nastolatek, a w końcu dorosły mężczyzna. Można powiedzieć, że powieść nosi znamiona tekstu autobiograficznego i osobistego. Ze względu na fragmentaryczność narracji i dynamikę przywoływanych wspomnień należy ostrożnie określać książkę Myśliwskiego jako „powieść o dojrzewaniu” – fabuła nie jest bowiem oczywista, a puenta niekoniecznie przejrzysta i czytelna.
Tematyka
Zasadniczym tematem powieści jest kwestia tożsamości, poczucia przynależności i pochodzenie, charakter więzi, relacji – nie tylko tych rodzinnych. Dzięki kilku różnym perspektywom, z których bohater (narrator) ogląda otaczający go świat, czytelnik otrzymuje jego kompletny rys psychologiczny i zmieniający się sposób postrzegania życia.
Narracja
Narracja u Myśliwskiego jest nieregularna, a wręcz achronologiczna. Składają się na nią liczne retrospekcje, wspomnienia, dygresje. Te wszystkie składniki przedstawione są z wykorzystaniem mowy potocznej. Wokół wybranych motywów, istotnych z perspektywy interpretacji powieści, rozwijają się dłuższe, wtrącone opowiadania. Brak jest w powieści porządku przyczynowo-skutkowego, choć jej podstawę stanowią kolejne etapy życia bohatera, krąg życia, od momentu narodzin, aż po śmierć. Nie są one jednak wystarczająco spójne i konsekwentne by traktować je jako oś kompozycyjną utworu. Powieść została jednak ujęta w wyraźną klamrę kompozycyjną, którą stanowi opis fotografii – na początku powieści bohatera ze swoim ojcem, a na końcu – bohatera z synem w swoim rodzinnym mieście.
Tytuł
Tytułowy widnokrąg wydaje się być dla bohatera konturem, terenem jego życiowych doświadczeń, wspomnień niosących za sobą pewne znamiona, od których Piotr początkowo pragnie uciec. Jego życiowa podróż stanowi próbę wyjścia poza widnokrąg rodziny i dzieciństwa, wkrótce jednak okazuje się, że z tego obszaru nie da się całkowicie wyzwolić, na zawsze pozostaje on punktem odniesienia życia. Od swojej historii, korzeni i tożsamości nie da się odłączyć – Piotr w końcu poddaje się temu, powracając w rodzinne strony wraz z synem, któremu pragnie pokazać to określone „swoje miejsce”.