Sztuka poetycka jest lirycznym wyrazem wizji poezji, którą podmiot roztacza przed czytelnikiem. Była to koncepcja znamienna dla rozkwitającego wówczas symbolizmu i impresjonizmu. Tekst stanowi instrukcję dotyczącą tego, jak należy uprawiać sztukę poezji, jak artysta powinien posługiwać się słowami. Jest to również okazja by wyróżnić poezje na tle innych dziedzin artystycznych. Podmiot jest przekonany, że poezja należy już do sztuki, a literatura jeszcze nie. Jedno z najważniejszych założeń dotyczy jej muzyczności, która nadaje lirykom podstawową wartość:
Oh, nic milszego od piosnki rozwiewnej,
(…)
Nade wszystko muzyki! Dla niej
Przenoś wiersz nieparzysty nad inne,
Roztopiony w powietrzu płynniej,
Bez ciężarów, co wstrzymują zdanie.
[…]
Muzyki wszędzie, muzyki zawsze!
Niech z twojej duszy wiersz skrzydlaty
Ulatuje w nieznanych dusz światy,
W niebo innych miłości najdalsze.
Autor jest przekonany, że stworzenie dzieła na zasadzie muzyczności zapewni twórcy nieśmiertelność. Nie był zresztą odosobniony w swojej teorii. Podmiot porusza również kwestię metaforyzacji i nazywania rzeczy po imieniu lub nie. Zamiast mówić otwarcie, lepiej raczej sugerować znaczenia:
My chcemy tylko odcieniowych smug,
Nie barwy świetnej, nie, tylko odcienia!
(…)
Bo nade wszystko chcemy Odcienia,
Odcienia, nie kolorów tęczy!
Oh, tylko Odcień zaręczy
Sen ze snem, z fletnią rogu brzmienia!
To cecha charakterystyczna dla filozofii impresjonistów, postulujących posługiwanie się skojarzeniem nie tylko w pisaniu, ale także w sztukach plastycznych. Pożądane jest inicjowanie gry z czytelnikiem, dzięki której mógłby on sam tworzyć interpretację tekstu. Dosłowność, dydaktyzm i utylitaryzm były przypisane do literatury, o której mówiący wyraża się wręcz pogardliwie: A wszystko inne - to literatura…
Sztuka poetycka może być zaliczona do utworów-manifestów przemian modernistycznych. Verlaine podzielił tekst na dwie zasadnicze części (każda po dziewięć strof) i wykorzystał w nim liczne środki stylistyczne.
Jak chodzi o kreację podmiotu, to wypowiada się on w imieniu całego twórczego pokolenia, świadczy o tym forma gramatyczna, której używa:
My chcemy tylko odcieniowych smug,
(…)
Bo nade wszystko chcemy Odcienia.