Geneza
Dzieło powstało w 335 roku p.n.e. podczas pobytu Arystotelesa w Akademii Platońskiej w Atenach. Zamiarem filozofa było uporządkowanie naukowe wszystkich działów poznania ludzkiego, wliczając w to sztukę wymowy, gdyż odgrywała ona dużą rolę w panującym wówczas ustroju demokratycznym.
Definicja
Według Arystotelesa retoryka jest sztuką wymowy, obejmującą stylistykę – ma ona pomóc w stworzeniu profilu dobrego i poprawnego mówcy, poprzez stawianie mu wymagań określonych rozumowo.
Układ
Dzieło zostało podzielone na trzy księgi, z których każda porusza nieco inną tematykę. W dwóch pierwszych znajdziemy omówienie sposobów wynajdywania i formułowania adekwatnych argumentów. Autor przedstawia zasady sztuki wymowy i wymienia jej rodzaje: doradcza, sądowa i opisowa. W księdze II znajdziemy dodatkowo opis zagadnień z dziedziny psychologii i etyki, które dotyczą również sztyki przemawiania. Trzecia część rozprawy poświęcona została układowi mowy i stylowi językowemu. Arystoteles duże znaczenie przypisuje wartościom logicznym, a retorykę przybliża do dialektyki (podobna forma rozumowania).
Metoda
Arystoteles próbuje uwypuklić w swojej analizie pierwiastki logiczne oraz odrzuca rozpatrywanie retoryki w kategoriach estetycznych.
Odwołuje się do zasad racjonalizmu, dzięki którym każde zjawisko stylistyczne można uzasadnić odwołując się do konkretnych punktów przyczynowo skutkowych.
Filozof stosuje metodę indukcji – wybiera konkretne przykłady z literatury starożytnej i omawiając je dochodzi do poszczególnych wniosków.