„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego to powieść polityczna, która przedstawia pierwsze lata istnienia II Rzeczpospolitej na tle wydarzeń w Europie. W nowo odrodzonej Polsce panowała radość i powszechna euforia, która udzielała się wszystkim mieszkańcom pragnącym zapomnieć o koszmarze zaborów i wojny. Wśród elit panował jednak niepokój związany z walką o władzę i ścieraniem się różnych idei politycznych. II Rzeczpospolita była krajem biednym i zacofanym w stosunku do państw zachodnich, które mogły rozwijać swoją państwowość przez cały wiek XIX. Odzyskanie przez Polskę niepodległości zbiegło się w czasie z wydarzeniem, które położyło się cieniem na całym kontynencie. W Rosji doszło do rewolucji bolszewickiej, co doprowadziło do utworzenia nowego państwa – Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Te wydarzenia polityczne miały wielki wpływ na relacje bohaterów „Przedwiośnia”.
Relacje między rodzicami a dziećmi w „Przedwiośniu”
Powieść Żeromskiego opisuje relacje panujące w rodzinie Baryków – polskich emigrantów mieszkających w rosyjskim Baku. Seweryn Baryka, ojciec rodziny, jest żarliwym polskim patriotą, dlatego próbuje zaszczepić swojemu synowi Cezaremu miłość do ojczyzny. Spokojne życie Baryków zostaje zakłócone, kiedy Seweryn otrzymuje powołanie do wojska. Matka i syn muszą sobie poradzić sami w coraz bardziej niebezpiecznym otoczeniu. Nastoletni Cezary przechodzi wówczas fazę buntu – nie słucha matki, staje się arogancki i niegrzeczny. Jego matka, Jadwiga Baryka, to kobieta pracowita i odważna. Kiedy wybucha rewolucja bolszewicka, udziela pomocy rosyjskim uciekinierom. Martwi się, że syn interesuje komunizmem i popiera działania rewolucjonistów. Chce zapewnić Cezaremu jak najlepszy start w dorosłość, rezygnując z własnego komfortu życiowego. Młodzieniec docenia starania matki dopiero po jej tragicznej śmierci. Po zakończeniu wojny Cezary spotyka swojego ojca, którego nie widział przez wiele lat. Zostaje przez niego namówiony na podróż do Polski. Seweryn Baryka przedstawia synowi nierealną wizję odrodzonej Rzeczpospolitej. Według niego Polska jest bogata i potężna dzięki niezwykłym wynalazkom ze szkła. Chce w ten sposób rozbudzić w synu miłość do ojczyzny i pragnienie pozostania w niej. „Przedwiośnie” pokazuje, jak trudnym i niszczącym doświadczeniem jest wojna. Wojenne i rewolucyjne zawieruchy zniszczyły rodzinne szczęście Baryków i oddaliły ich od siebie zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie.
Relacje między rodzicami a dziećmi w „Dziadach części III” Adama Mickiewicza
Część III „Dziadów” to polski dramat narodowy, który stanowi hołd złożony wszystkim patriotom walczącym z rosyjskim zaborcą. Jednym z młodych spiskowców jest Rollison – uwięziony za działalność konspiracyjną student. Młodzieniec ten odznacza się wielkim honorem, nie zdradzając na przesłuchaniu żadnych ważnych informacji. Zostaje za to brutalnie pobity. Jego matka, pani Rollisonowa, przychodzi do senatora Nowosilcowa, żeby błagać go o zmiłowanie nad synem. Z miłości do syna upokarza się przed zaborcą. Rollisonowa to symbol matki-Polki, która poświęca całe życie swoim dzieciom.