Można powiedzieć, że Polacy byli zwycięzcami I wojny światowej. Na mocy powojennych ustaleń międzynarodowych po 123 latach zaborów odzyskali niepodległe państwo. II Rzeczpospolita była krajem biednym i zacofanym cywilizacyjnie. Połączenie terenów trzech zaborów w jeden organizm państwowy było nie lada wyzwaniem. W społeczeństwie polskim panował wówczas wielki entuzjazm. Zwykli mieszkańcy ziem polskich chcieli zapomnieć o wojennej tragedii. Dwudziestolecie międzywojenne było czasem dużym przemian społecznych i obyczajowych. Coraz więcej praw zyskiwały kobiety, ich rola na rynku pracy i w życiu społecznym szybko rosła. W latach 20. XX wieku do głosu zaczęli dochodzić zwolennicy ideologii totalitarnych. Zainteresowaniem w niektórych kręgach cieszył się komunizm, który stał się ideologią obowiązującą w ZSRR. Powieść polityczna „Przedwiośnie” przedstawia spory światopoglądowe, jakie rozgorzały między Polakami po odzyskaniu niepodległości.
Utopijny i realny obraz rzeczywistości w „Przedwiośniu” Stefana Żeromskiego
Głównym bohaterem powieści Żeromskiego jest Cezary Baryka, potomek polskich emigrantów, którzy osiedlili się w rosyjskim Baku. Ojciec Cezarego, Seweryn Baryka, dbał o patriotyczne wychowanie syna. Chłopiec uczył się więc języka polskiego, poznawał również historię ojczystego kraju. Kiedy Polska odzyskała niepodległość, ojciec i syn postanowili opuścić Baku i wyruszyć do ojczyzny. Seweryn Baryka, zmęczony życiem emigrant,
idealizował Polskę w wyobraźni. Opowiadał synowi o niesamowitych wynalazkach, które zrewolucjonizowały polską gospodarkę. Według niego w Rzeczpospolitej budowano domy ze szkła, dzięki którym ludziom żyje się dostatniej. Po przyjeździe do Polski Cezary doświadczył rozczarowania. Zobaczył ogrom biedy i nierówności społecznych, jakie panowały w ówczesnej Warszawie. Utopijny wizję rzeczywistości reprezentował Antoni Lulek, komunista i znajomy Cezarego Baryki. Bohater ten był wrogiem nowo powstałego państwa polskiego. Bliskie mu były poglądy bolszewickie, dlatego marzył o rewolucji proletariackiej w Polsce. Uważał, że tylko dzięki temu robotnicy będą traktowani sprawiedliwie, po rewolucji zniknie bowiem wyzysk i przemoc wobec klasy pracującej. Cezary Baryka nie zgadzał się z Lulkiem, ponieważ dostrzegał wielką wartość w posiadaniu niepodległego państwa narodowego. Wiedział, że rewolucja wcale nie przynosi sprawiedliwości, wywołuje natomiast chaos, terror i prowadzi do wytworzenia się jeszcze większych nierówności społecznych. Baryka przeżył rewolucję bolszewicką w Baku, dlatego mógł skonfrontować utopijną wizję Lulka z rzeczywistością.
Utopijny i realny obraz rzeczywistości w „Roku 1984” George’a Orwella
Powieść Orwella opisuje realia życia w kraju totalitarnym o nazwie Oceania. Zarządzająca tym państwem partia głosiła propagandę, według której największym szczęściem człowieka jest praca na rzecz ogółu. W Oceanii ludzie żyli w materialnym dostatku, ale nie mieli wolności. Władza ściśle kontrolowała wszystkie aspekty życia obywateli. Wszelkie wykroczenia przeciwko partii były surowo karane. Powieść Orwella jest antyutopią – pokazuje, w jaki sposób idealistyczne wizje rzeczywistości mogą zamienić się w koszmar.