„O poprawie Rzeczypospolitej” – geneza traktatu
Właściwy tytuł dzieła Modrzewskiego to „Commentariorum de Republica emendanda libri quinque” (łac. „Rozważań o poprawie Rzeczypospolitej ksiąg pięć”).
Utwór ukazał się w 1551 roku bez dwóch ostatnich ksiąg („O Kościele”, „O szkole”) ze względu na interwencję cenzury. W 1554 roku traktat wydrukowano w całości w Bazylei. Pięć lat później wydano wznowienie dzieła, zawierające m.in. dodatki do ksiąg i uzupełnienie autora (Defensio = łac. „Obrona”).
„O poprawie Rzeczypospolitej” – interpretacja
„O poprawie Rzeczypospolitej” to renesansowy traktat, który zawiera wizję idealnego (ale nie utopijnego!) państwa. Modrzewski w pięciu księgach, z których składa się dzieło, wskazał te elementy państwa, które wymagają napraw i reform, m.in.: system edukacji, władza wykonawcza, sądownictwo. Autor wymienił także problemy, z jakimi zmaga się polskie państwo. Modrzewski podkreśla rolę silnej władzy królewskiej. Ideał władcy to – zdaniem autora – mądry i roztropny człowiek, otoczony grupą zaufanych i bardzo doświadczonych doradców.
Jedną z kluczowych kwestii poruszanych w traktacie jest problem nierówności obywateli wobec prawa. Modrzewski przytacza przykład zastosowania