|
Lew Trocki (1929)/ Bundesarchiv, Bild 183-R15068/ CC-BY-SA |
Lew Trocki (prawdziwe nazwisko Lejba Dawidowicz Bronsztein) urodził się w 1879 roku w Janówce (gubernia chersońska), w rodzinie żydowskiej. Uczył się w szkole im. Świętego Pawła w Odessie. W 1897 roku założył Południoworosyjski Związek Robotniczy. Za działalność rewolucyjną został aresztowany i zesłany na Syberię. Tam też przyjął pseudonim Lew Trocki.
Udało mu się zbiec z zesłania do Londynu, gdzie poznał Włodzimierza Lenina. Trocki nie chciał jednak wstąpić w szeregi bolszewików (radykalnego odłamu partii), opowiedział się za mienszewikami. Brał udział w rewolucji 1905 roku w Rosji, za co został skazany na dożywotnią katorgę. W 1907 roku uciekł jednak do Szwajcarii. W czasie I wojny światowej przebywał we Francji, gdzie kierował pismem „Nasze Słowo” propagującym idee komunistycznego pacyfizmu. W 1916 roku Trocki musiał uciekać do Hiszpanii, a stamtąd do Nowego Jorku.
Wrócił do Rosji, kiedy wybuchła rewolucja lutowa 1917 roku. W lipcu został aresztowany pod zarzutem współpracy z wywiadem niemieckim, a po wyjściu z więzienia związał się z bolszewikami. To on zorganizował i przeprowadził zamach stanu i przejęcie władzy w państwie (był wówczas Przewodniczącym Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego). W rządzie bolszewików został komisarzem spraw zagranicznych, potem zaś komisarzem spraw wojskowych i morskich i wreszcie komisarzem wojny i marynarki wojennej.
Trocki utworzył Armię Czerwoną i nadzorował jej działania w trakcie wojny polsko-bolszewickiej. Należał do najbliższych współpracowników Lenina, dlatego po jego śmierci walczył o władzę z Józefem Stalinem. W 1926 roku Stalin wykluczył go z Biura Politycznego, a potem z Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego.
W 1929 roku deportowano go z kraju, a w 1932 roku pozbawiono obywatelstwa. Znalazł wówczas schronienie w Turcji, a następnie wraz z rodziną przenosił się do Norwegii, Francji i wreszcie osiadł w Meksyku. Został tam ugoszczony przez słynnych malarzy Diego Riverę i Fridę Kahlo. Założył „Biuletyn Opozycji”, na łamach którego wypowiadał się na temat Stalina i jego rządów. Agenci NKWD kilkakrotnie dokonywali próby zamachu na jego życie, w końcu zamordowali go w 1940 roku w Meksyku. Zamachowcem okazał się Ramon Mercader, skazany na 20 lat więzienia. Wszyscy członkowie rodziny Trockiego zostali również wymordowani w łagrach, rozstrzelani lub zaginęli w tajemniczych okolicznościach. Ocalała jedynie druga żona i wnuk.
Trocki był dwukrotnie żonaty (z Aleksandrą Sokołowską i Natalią Siedową) i miał czwórkę dzieci. Jego ważniejsze dzieła to: „Prawda o Rosji Sowieckiej”, „Zbrodnie Stalina”, „Zdradzona rewolucja”.