Błędy składniowe to rodzaj błędów gramatycznych dotyczących zaburzeń w budowie wypowiedzenia. Polegają one na naruszeniu zasad łączenia wyrazów w jego obrębie.
PRZYKŁADY
1. Niepoprawnie tworzone związki zgody
Szlachta wybrali nowego króla.
poprawnie - szlachta (r. żeński) wybrała (r. żeński)
Przyjaciele i rodzina, zgromadzona w sali, wznieśli toast.
poprawnie - przyjaciele i rodzina (l. mnoga) zgromadzeni (l. mnoga)
2. Niepoprawnie tworzone związki rządu
W niedzielne poranki słucham audycję kulinarną.
poprawnie - słucham (czego?) audycji
Nauczyciel na zajęciach wymaga spokój i koncentracja.
poprawnie - wymaga (czego?) spokoju i koncentracji
3. Błędne wprowadzenie imiesłowowego równoważnika zdania
Wstając, świeciło słońce.
poprawnie - Gdy wstawałem, świeciło słońce.
Spacerując po parku, lunęło jak z cebra.
poprawnie - Gdy spacerował po parku, lunęło jak z cebra.
4. Niewłaściwe formy liczebnika
Suczka urodziła czwórkę szczeniąt.
poprawnie - czworo szczeniąt (liczebnik zbiorowy + istota niedorosła)
Zamówiłem na zimę półtora tony węgla.
poprawnie - półtorej (r. żeński) tony (r. żeński)
5. Błędne skróty składniowe
Widywali się przed i po szkole.
poprawnie - przed (czym?) szkołą i (po czym?) po szkole
Obrała i użyła cebulę do przygotowania surówki.
poprawnie - obrała (co?) cebulę i użyła (czego?) jej
6. Błędny szyk wyrazów w zdaniu
Odpowiedzieć spróbuję na zadane pytanie.
poprawnie - spróbuję odpowiedzieć (najpierw forma osobowa orzeczenia złożonego, potem bezokolicznik)
Oddała książkę koledze, którą pożyczyła na weekend.
poprawnie - koledze książkę, którą (zdanie podrzędne dotyczy książki, nie kolegi)
7. Niewłaściwe użycie spójników
Poproszę cię o pomoc tudzież spróbuję to zrobić sam.
poprawnie - lub/albo (tudzież = i, oraz, też)
Przyjdę, ale nie zostanę natomiast długo.
poprawnie - użyć należy tylko jednego spójnika, ponieważ ale = natomiast
8. Nieuzasadnione powtarzanie tych samych struktur
Uważam, że mówienie, że wszyscy myślą tylko o sobie, jest niesprawiedliwym uogólnieniem.
poprawnie - np. Mówienie, że wszyscy myślą tylko o sobie, uważam za niesprawiedliwe uogólnienie.
Mam na sobie płaszczyk, który zaprojektowała i uszyła mi koleżanka, która zamierza zostać kreatorką mody, u której ubierać się będą gwiazdy świata filmu.
poprawnie - np. Mam na sobie płaszczyk uszyty przez koleżankę zamierzającą zostać kreatorką mody, u której ubierać się będą…
9. Nieprawidłowe wyznaczenie granic zdania
Mieliśmy sporo czasu. Więc wstąpiliśmy do kawiarenki.
poprawnie - Mieliśmy sporo czasu, więc wstąpiliśmy do kawiarenki. (drugie zdanie to zdanie podrzędne wynikowe i jako takie nie funkcjonuje samodzielnie)
Miała długie, kruczoczarne włosy oraz jej brat zajmował się informatyką.
poprawnie - Miała długie, kruczoczarne włosy. Jej brat zajmował się informatyką. (zdania nie sobą z sobą powiązane logicznie)
10. Błędy w zakresie użycia zaimka
Poznaliśmy wielu ciekawych ludzi, jak byliśmy na wczasach.
poprawnie - gdy (jak wprowadza zdanie okolicznikowe sposobu, nie - czasu)
Wygraliśmy mecz, gdzie rywalizowaliśmy z faworytami.
poprawnie - w którym (gdzie wprowadza miejsce, który - zdanie przydawkowe)