Czasowniki modalne (Modal Verbs) odgrywają bardzo istotną rolę w zdaniach. Mówią najczęściej o zdolnościach, prawdopodobieństwie, powinnościach. Wyrażają także prośby, propozycje, nakazy i zakazy.
Zaliczamy do nich: can, may, might, could, will, would, shall, should, must, ought to.
Modal Verbs są nieodmienne, co znaczy że w czasie Present Simple w trzeciej osobie liczbie pojedynczej nie przyjmują końcówki ''-s''.
Po czasownikach modalnych występują bezokoliczniki bez 'to' (bare infinitive):
May you close the door? - Czy mógłbyś zamknąć drzwi?
We can start now. - Możemy już zacząć.
Wyjątek stanowi czasownik modalny 'ought to', w którym ''to'' stanowi nieodłączną całość:
You ought to dress well. - Powinieneś się dobrze ubrać.
We ought to obey the rules. - Powinniśmy przestrzegać zasad.
Modal Verbs - pytania
W pytaniach czasowniki modalne poprzedzają podmiot:
Will you go with me tomorrow? - Pójdziesz ze mną jutro?
May I join you? - Czy mogę dołączyć do was?
Modal Verbs - zdania przeczące
W zdaniach przeczących następuje po nich słowo 'not':
I can't help you. - Nie mogę ci pomóc.
We will not (won't) visit you next weekend. - Nie odwiedzimy was w przyszły weekend.
Czasowniki modalne spełniają różne funkcje w zdaniu. Mogą wyrażać zdolności, obowiązki, prośby, możliwości, potrzeby, zakazy, sugestie, rady, założenia, zgodę i prawdopodobieństwo. Poniżej zaprezentowane zostały najważniejsze z nich:
ABILITY - CAN, COULD
W przypadku opisywania umiejętności, zdolności, możliwości (ability) używa się czasowników can (teraźniejszość) i could (w odniesieniu do przeszłości):
She can swim very well. - Ona potrafi dobrze pływać.
They can't speak English. - Oni nie potrafią mówić po angielsku.
When I was young I could play chess. - Kiedy byłem mały potrafiłem grać w szachy.
OBLIGATION - MUST, OUGHT TO
Za pomocą czasowników must, have to i ought to może wyrażony zostać obowiązek (obligation):
I must visit a doctor. (I need to) - Muszę pójść do lekarza. (mam potrzebę)
We ought to stay at home. - Powinniśmy zostać w domu.
W czasie przeszłym zdania te będą brzmiały:
I had to visit a doctor. - Musiałam odwiedzić lekarza.
Formą czasu przeszłego dla czasownika 'must' jest 'had to'.
We ought to have stayed at home. - Powinniśmy byli zostać w domu.
POSSIBILITY – CAN'T, COULD, MAY, MIGHT
Za pomocą czasowników can't, could, may, might możemy wyrazić możliwość lub jej brak:
She can't be at work. - Ona nie może być w pracy.
He could / may / might be ill. - On może być chory.
W czasie przeszłym zdania te będą brzmiały:
She can't have been at work. - Ona nie mogła być w pracy.
He could / may / might have been ill. - On mógł być chory.
NECESSITY – MUST, OUGHT TO
W przypadku potrzeb używamy czasowników must, ought to:
I must go now. - Muszę już iść. (mam taką potrzebę)
We ought to wear uniforms. - Powinniśmy nosić mundurki. (jest nam to narzucone)
W czasie przeszłym zdania te będą brzmiały:
I had to go then. - Musiałem iść.
We ought to have worn uniforms. - Musieliśmy nosić mundurki.
REQUESTS - CAN, COULD, MAY, MIGHT, WILL, WOULD
Prośby wyrażamy za pomocą czasowników can, could, may, might, will:
Can you open the door? (informal) - Czy możesz otworzyć drzwi? (nieformalne)
Will you take care of my dog? (informal) - Czy zajmiesz się moim psem? (nieformalne)
Would you mind going out? (polite) - Czy nie masz nic przeciwko żebyśmy wyszli? (grzeczne)
Could you help me? (polite) - Czy mógłbyś mi pomóc? (grzeczne)
Might I see your boss? (formal) - Czy mogę widzieć się z twoim szefem? (formalne)
PROHIBITION / DUTY - MUST, CAN'T, MUSTN'T, MAY NOT, OUGHT TO
Zakazy wyrażamy przy użyciu czasowników can't, mustn't, may not i couldn't (czas przeszły) a nakazy za pomocą must i ought to:
You can't touch this. - Nie możesz tego dotykać.
We mustn't come home late. - Nie możemy wrócić późno do domu.
We may not scream there. - Nie możemy tutaj krzyczeć.
We must take an exam. - Musimy napisać egzamin.
We ought to respect the law. - Powinniśmy szanować prawo.
W czasie przeszłym can't, mustn't i may not przybierają formę couldn't:
You couldn't touch this.
We couldn't come home late.
We couldn't scream there.
Nakazy w czasie przeszłym będą brzmiały:
We had to take an exam.
We ought to have respect the law.
PERMISSION – CAN, CAN'T, COULD, MAY, MAY NOT
Zgoda (lub jej brak) może zostać wyrażona poprzez czasowniki can, can't, could, may, may not i might:
You can use my notebook. (informal) - Możesz użyć mojego laptopa. (nieformalne)
You can't touch this. (informal) - Nie możesz tego dotykać. (nieformalne)
Could I ask a question? (polite) - Czy mogę zadać pytanie? (miłe)
You may have a break. (formal) – Możecie mieć przerwę. (formalne)
You may not use your mobile during classes. (formal) - Nie możesz używać telefonu podczas zajęć. (formalne)
SUGGESTIONS – CAN, SHALL, WOULD
Sugestie i propozycje wyrażamy zwykle przy użyciu can, shall i would (you like):
How can I help you? (informal) - Jak mogę ci pomóc? (nieformalne)
Shall we start? (formal) - Czy możemy zacząć? (formalne)
Would you like some tea? (offer) - Czy chciałbyś trochę herbaty? (propozycja)
ADVICE – SHOULD, SHOULDN'T
Przy dawaniu rad używamy czasowników should i ought to:
You should relax. - Powinieneś się zrelaksować.
She ought to call us. - Ona powinna do nas zadzwonić.
W czasie przeszłym powyższe zdania będą brzmiały:
You should have relaxed. - Powinieneś był się zrelaksować.
She ought to have called us. - Ona powinna była do nas zadzwonić.
CRITICISM – COULD, SHOULD, OUGHT TO
Krytykę wyraża się przez czasowniki could, should i ought to:
You could / should / ought to help me. - Możesz / powinieneś mi pomóc.
W czasie przeszłym zdanie to brzmi następująco:
You could / should / ought to have helped me. - Mogłeś / Powinieneś był mi pomóc.
PROBABILITY – WILL, SHOULD, OUGHT TO
Przewidywania mogą być bardziej lub mniej pewne. W zależności od tego używamy will (większa pewność) lub should / ought to (mniejsza pewność):
I will visit you tomorrow. - Odwiedzę cię jutro. (prawie 100% pewność, że to zrobię)
He should / ought to finish his homework. - On powinien skończyć zadanie domowe. (ale nie jesteśmy do końca pewni - na 90%)
W czasie przeszłym zostanie to wyrażone w następujący sposób:
He should / ought to have finished his homework. - On powinien już był skończyć zadanie domowe. (prawdopodobnie to zrobił)
ASSUMPTIONS – MUST, MAY / MIGHT, CAN'T / COULDN'T
Założenia tworzymy przy użyciu must, can't, couldn't. Wyrażają one prawie 100% pewności odnośnie danej sytuacji, stanu:
He must be very angry. - On musi być bardzo zły.
They may be working now. - Oni mogą teraz pracować.
It can't / couldn't be truth. - To nie może być prawda.
W czasie przeszłym zdania te będą brzmiały:
He must have been very angry. - On musiał być bardzo zły.
They may have been working then. - Oni mogli wtedy pracować.
It can't / couldn't have been truth. - To nie mogła być prawda.
Podobne znaczenie jak czasowniki modalne mają: need (must), had better (should), have to (must), be able to (can) itd.
Przykłady tych zdań wraz z odpowiadającymi im czasownikami modalnymi znajdują się poniżej.
Our car needs to be fixed. - Our car must be fixed. (Nasze auto musi zostać naprawione.)
You had better come early. - You should come early. (Lepiej przyjdź wcześnie.)
She has to write a report. - She must write a report. (Ona musi napisać raport.)
She is able to sing. - She can sing. (Ona potrafi śpiewać.)
NEEDN'T
Mówiąc o czasownikach modalnych, warto również wspomnieć o czasowniku 'needn't', który znaczy to samo co czasownik 'don't have to':
You needn't clean the house. - Nie musisz sprzątać mieszkania.
We needn't any password to open this folder. - Nie potrzebujemy żadnego hasła żeby otworzyć ten folder.
W czasie przeszłym needn't może nabrać dwóch różnych znaczeń:
You needn't have cleaned the house. - Niepotrzebnie posprzątałeś mieszkanie. (nie musiałeś)
You didn't need to clean the house. - Nie musiałeś posprzątać mieszkania. (i nie zrobiłeś tego)