Konflikt izraelsko-palestyński - przyczyny, historia, skutki

Wzmożona emigracja  żydowska na tereny Izraela i jej końcowy efekt, jakim było utworzenie w roku 1948 państwa Izrael całkowicie zmieniło sytuację ludności rodzimej, mieszkającej na tych terenach. Należy bowiem pamiętać o tym, że tereny obecnej Palestyny nie były niezasiedlone. Od wieków już rozwijała się tam bujnie kultura arabska, nastawiona neutralnie lub wrogo do Żydów.  Rdzenni mieszkańcy Palestyny traktowali napływających Żydów jako obcych, za to sami Żydzi widzieli w Palestyńczykach „okupantów” Ziemi Obiecanej i zagrożeniem. ONZ chciało zapobiec możliwym konfliktom na tym obszarze przez ustalenie podziału Izraela na dwie duże strefy – palestyńską (mającą zagwarantowaną autonomię) i żydowską, do tego zaś strefę neutralną, miedzynarodową. Już wkrótce jednak okazało się, że jest to jedynie iluzja. Obie strony, arabska i żydowska, nie chciały zaakceptować podziału terytorium i faktycznego współistnienia dwóch oddzielnych państw o jednym mandacie w ONZ.

Pierwsze lata istnienia Izraela to okres walk pomiędzy obiema stronami, prowadzonych zwykle nie przez siły regularne, a partyzantów i bojówki. Oliwy do ognia dolało oczywiście zaangażowanie się w konflikt lokalnych państw arabskich i pierwsza wojna z ligą państw arabskich. Osiągnięty w 1947-1948 roku „kompromis” zostawiał dużą część Izraela pod kontrolą Palestyńczyków, łącznie ze wschodnią Jerozolimą i tak naprawdę nie satysfakcjonował żadnej ze stron.

Kolejne posunięcie należało jednak do sił żydowskich, które w roku 1967, podczas wojny sześciodniowej odbiły z rąk Palestyńczyków Jerozolimę. Terytorium Palestyny znacznie się skurczyło. Wtedy też doszło do zmiany taktyki działania sił palestyńskich – zamiast otwartej walki rozpoczęła się wojna partyzancka i terrorystyczna. Izrael stał się rozdartym krajem. Sytuację pogorszyło jeszcze ogłoszone przez Palestyńczyków w 1988 roku powołanie Autonomii Palestyńskiej, formalnie niezależnego państwa, okupowanego przez Izrael. Oczywiście istnienie Autonomii nie zostało oficjalnie uznane przez sojuszników Izraela, zaś przyjęte przez jego wrogów. Do dzisiaj status prawny Autonomii jest bardzo niejasny. Powstanie i zryw Palestyńczyków zapoczątkował kolejną serię walk i zamachów terrorystycznych, przeprowadzanych przez radykalne odłamy. Po każdym zamachu dochodziło do ekspedycji karnej w głąb Autonomii, wysiedlania Palestyńczyków i różnorakich szykan, które w odpowiedzi powodowały kolejne ataki. Do głosu dochodziły coraz bardziej radykalne odłamy bojowe Palestyńczyków, w tym organizacja partyzancka (i terrorystyczna) Hamas.

Przez krótki czas wydawało się, że porozumienie stron może być osiągnięte. Było to zasługą charyzmatycznego przywódcy palestyńskiego, Jasira Arafata. Udało mu się nakłonić większość sił palestyńskich do zawieszenia broni i negocjacji. Niestety, wraz z jego (do dzisiaj nie do końca wyjaśnioną) śmiercią w roku 2004 negocjacje utknęły w martwym punkcie. Już wkrótce doszło też do wznowienia walk.

W chwili obecnej nie wydaje się, by pokój na terenie Izraela i Autonomii mógł zostać osiągnięty w najbliższym czasie. Obie strony widzą bowiem w przeciwniku śmiertelnego wroga, a swoje bezpieczeństwo uzależniają od jego całkowitej eliminacji. Niestety, sądzić należy, że w wypadku tym bezsilne są zarówno władze obu bloków, jak również opinia międzynarodowa.