Aliancki desant na Sycylię i kampania włoska. Kapitulacja Włoch w II wojnie światowej

Od samego początku II wojny światowej Włochy były powszechnie uważane za najsłabsze ogniwo Osi Tokio – Berlin – Rzym. Wbrew szumnym zapowiedziom i planom Benito Mussoliniego, armia włoska okazała się być nieprzygotowana do wojny, słabo dowodzona i ponosiła klęskę za klęską, zwłaszcza na Bałkanach i w Afryce. Sytuacja nie ratowała nawet niemiecka pomoc militarna i zaopatrzeniowa. Włosi byli w pewnym sensie bardziej ciężarem, niż prawdziwym pomocnikiem Niemiec.

Owa słabość Włoch była powodem, dla których dowództwo alianckie postanowiło właśnie ten kraj wyeliminować z wojny jako pierwszy. Zdobycie Włoch oznaczało otwarcie dogodnej drogi dla sił alianckich w głąb Europy, a spodziewano się, że Włosi nie stawią silnego oporu. Stąd też rozpoczęcie w roku 1943 przygotowań do operacji zajęcia Sycylii.

Walki o Sycylię rozpoczęły się 10 lipca 1943 roku i dosyć prędko zakończyły się sukcesem Aliantów, którzy już wkrótce,  3 września tego samego roku, rozpoczęli inwazję na resztę Włoch. Armia włoska nie stawiała silnego oporu, poza miejscami, gdzie była wspierana przez wojska niemieckie. Aby ocalić Rzym od zniszczenia, został on ogłoszony „miastem otwartym”, po czym opuszczony przez garnizon i zajęty przez Amerykanów        .

Porażki na froncie spowodowały gwałtowny spadek poparcia dla Mussoliniego. Został on ostatecznie odsunięty od władzy, a nowy, powołany przez króla rząd zawarł pokój z Aliantami 3 września 1943 roku. Nie podobało się to oczywiście Niemcom. Niemiecki oddział specjalny, dowodzony przez słynnego niemieckiego dowódcę Otto Skorzennego odbił Mussoliniego z rąk nowych władz i przetransportował go na północ Włoch. Tam utworzona została Republika Salo – marionetkowe państwo, kontrolowane przez Niemcy. Alianci zostali też zatrzymani na dłuższy czas na pozycjach obronnych w środku włoskiego buta, w tym w walkach o klasztor na Monte Cassino. Ostatecznie niemieckie wojska na półwyspie broniły się aż do 1945 roku, jednakże Alianci osiągnęli swoje główne cele – z wojny wyeliminowano Włochy, a Niemcy byli zmuszeni przeznaczyć znaczną część swoich sił do obrony drugorzędnego frontu.