Alfred Nobel urodził się 21 października 1833 roku w Sztokholmie, a zmarł 10 grudnia 1896 roku w Ran Remo. Byl przedsiębiorcą, wynalazcą, wizjonerem, społecznikiem.
Dzieciństwo i młodość
Juz od młodych lat Alfred Nobel miał styczność z wynalazkami i zagadnieniami fizyki i chemii, ponieważ jego ojciec, Immanuel Nobel, był inżynierem budującym w Sztokholmie mosty i budynki. Z racji swego zajęcia Immanuel Nobel prowadził różne eksperymenty związane z techniką (np. wysadzanie skał), kończyły się one jednak niepowodzeniami, co było przyczyną jego bankructwa w 1833 roku. Ojciec opuścił swoją rodzinę i wyjechał do Rosji szukać szczęścia, a matka, Andriette, musiała znaleźć sposób na wyżywienie rodziny. Otworzyła więc sklep spożywczy, dzięki któremu skromnie udawało się rodzinie przeżyć. W tym czasie Immanuel Nobel odniósł wreszcie upragniony sukces. W Petersburgu otworzył warsztat produkujący sprzęt dla armii carskiej. Konstruował dla rosyjskiej marynarki wojennej miny morskie, które skutecznie odstraszały wojska brytyjskie z wód Zatoki Fińskiej podczas wojny krymskiej w połowie XIX wieku. Immanuel Nobel był też pomysłodawcą produkcji broni palnej i silników parowych. Dzięki zebranemu majątkowi sprowadził rodzinę do Petersburga w 1842 roku i zapewnił swoim dzieciom solidną edukację. Alfred mając 17 lat biegle władał rosyjskim, francuskim, niemieckim i angielskim.
Kariera i zainteresowania
Głównym zainteresowaniem Alfreda były literatura i poezja, jednak ojciec wysłał go na studia z zakresu inżynierii chemicznej, aby mógł dołączyć do jego badań. Na studiach poznał Ascanio Sobrero – wynalazcę nitrogliceryny. Po powrocie do Petersburga wspólnie z ojcem prowadził badania nad nitrogliceryną, próbując ją udoskonalić na potrzeby komercyjne, czyli stworzyć z niej produkt, który wybucha w warunkach kontrolowanych. W tym czasie jego ojciec ponownie zbankrutował i wraz z rodzina przeniósł się z powrotem do Sztokholmu. Alfred w dalszym ciągu prowadził badania nad nitrogliceryną. Niestety jednak w jednym z wybuchów zginął jego brat, Emil, wraz z kilkorgiem innych osób. Władze szwedzkie zakazały więc prób z wykorzystaniem nitrogliceryny w obrębie miasta. Alfred przeniósł się więc na barkę zakotwiczona na jeziorze Melar, gdzie dalej prowadził próby. Udało się mu i w 1864, kiedy rozpoczął masową produkcję nitrogliceryny.
Przełom
Nobel doszedł do wniosku, że najlepszym sposobem na uzyskanie „bezpiecznego” materiału wybuchowego będzie nasączenie ziemi okrzemkowej nitrogliceryną, z której powstała pasta dająca się formować w tzw. laski (dynamitu). W 1867 roku opatentował swój wynalazek i nadał mu nazwę „dynamitu”. Laski dynamitu idealnie pasowały do rur wiertniczych, dlatego były wykorzystywane początkowo przede wszystkim w budownictwie i wydobyciu. Aby detonacja stała się realna, Nobel wynalazł także detonator (urządzenie zapalające materiał wybuchowy). Dynamit był wykorzystywany w budowie kopalni, tunelów czy kolei. Nobel zbudował filie swojej firmy w 20 krajach i był nazywany „najbogatszym wagabundą Europy”. Dzięki swojemu wynalazkowi zarobił gigantyczne pieniądze, których nie miał komu zostawić w spadku, ponieważ był kawalerem. W czasie swojej pracy zarejestrował aż 355 nowych patentów.
Wynalazki Nobla
-
dynamit
-
zapalnik
-
udoskonalenie min morskich
-
budowa torped
-
sztuczny jedwab
-
sztuczna skórę
-
kauczuk syntetyczny
-
balistyt (proch bezdymowy)
Nagroda Nobla
Nobel wynalazł dynamit dla ludzkości. Wierzył gorąco, że w ten sposób przysłuży się człowiekowi. Szybko się jednak okazało, że jest to śmiercionośna broń wykorzystywana często do zabijania ludzi. Czuł tak wielkie wyrzuty sumienia, że cały swój majątek, który przed śmiercią wynosił około 10 mln dolarów, przeznaczył na fundację nagrody swojego imienia. Nagroda miała być przyznawana corocznie ludziom, który przysłużyli się ludzkości – fizykom, chemikom, medykom, pisarzom i krzewiącym pokój na świecie. W ten oto sposób Nobel chciał uhonorować tych, którzy działają na rzecz dobra całego świata, ale też zachęcić twórców i wynalazców do pracy dla ludzkości. Pierwsze nagrody Nobla przyznano w 1901 roku i od tego momentu są przyznawane co rok w rocznicę śmierci fundatora – 10 grudnia.