Odwzorowania kartograficzne - definicja, rodzaje, zastosowanie

Odwzorowanie kartograficzne to przyporządkowanie każdemu punktowi na mapie punktu na poziomej powierzchni Ziemi. Polega ono na przekształceniu zgodnie z określonymi zasadami matematycznymi siatki geograficznej w siatkę kartograficzną.

Można tego dokonać rzutując fragment powierzchni elipsoidy ziemskiej na płaszczyznę (rzut płaszczyznowy lub azymutalny), na powierzchnię boczną stożka (rzut stożkowy), lub powierzchnię boczną walca (rzut walcowy). Jeśli odwzorowanie kartograficzne nie jest efektem rzutu kartograficznego ale umownym układem równoleżników i południków mówimy o odwzorowaniu umownym (np. równopowierzchniowa siatka Mollweidego).

Niezależnie od przyjętego odwzorowania przekształcanie siatki geograficznej w siatkę kartograficzną wiąże się ze zniekształceniami odległości, kątów lub pola powierzchni na mapie w porównaniu z tymi wielkościami w terenie. W odwzorowaniach, które są rzutami zniekształcenia są najmniejsze w miejscu zetknięcia powierzchni elipsoidy z powierzchnią, na którą wykonywany jest rzut. Można też minimalizować zniekształcenie kątów kosztem większych zniekształceń pola powierzchni (odwzorowania wiernokątne) lub odwrotnie (odwzorowania wiernopowierzchniowe).

Odwzorowanie Mollweidego
Odwzorowanie Mollweidego/ autor: Lars H. Rohwedder (4.08.2006), źródło: wikipedia.org

 

Dobór rodzaju odwzorowania zależy od celu mapy oraz obszaru, który ona przedstawia. W mapach topograficznych i nawigacyjnych, gdzie ważne jest wierne przedstawienie kierunków często stosowane są odwzorowania wiernokątne (np. walcowe poprzeczne odwzorowanie Gaussa-Krügera czy walcowe normalne odwzorowanie Mercatora). Z kolei w prezentacji wschodniej lub zachodniej półkuli ziemskiej stosowane jest poprzeczne odwzorowanie azymutalne, zaś w prezentacji obszarów polarnych azymutalne odwzorowanie normalne.

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

  • Skala mapy - definicja, liczbowa, liniowa, mianowana

    Skala mapy lub podziałka mapy to stosunek długości na mapie do odpowiadającej jej odległości w terenie. Więcej »

  • Kierunki geograficzne na mapie

    Wyróżnia się 4 główne i 4 pośrednie kierunki geograficzne. Ich określenie związane jest z ustaleniem położenia punktów głównych widnokręgu, definiowanych przez ruch obrotowy Ziemi. Dowiedz się więcej! Więcej »

  • Rodzaje map geograficznych

    Opierając się na skali mapy dzielimy je na mapy: - małoskalowe wykonane w skali poniżej 1:500 000 (np. 1:2 000 000), - średnioskalowe wykonane w skali od 1:500 000 do 1:20 000, - wielkoskalowe wykonane w skali od 1:100 do 1:20 000. Więcej »

  • Legenda mapy - definicja, znaki kartograficzne

    Legenda mapy (nazwa pochodzi od łacińskiego legere - czytać) to dołączony do mapy tekst zawierający: - informacje o zasadach sporządzenia mapy (autor lub wydawca mapy, jej tytuł, rok wydania, skala, wiadomości o odwzorowaniu kartograficznym i orientacji mapy) - oraz objaśnienia kartograficznych znaków... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 5 + 1 =
Ostatnio komentowane
nic nie rozumim
• 2025-03-11 20:47:40
dzięki
• 2025-03-10 15:14:41
bardzo to działanie łatwe
• 2025-03-03 13:00:02
Jest nad czym myśleć. PEŁEN POZYTYW.
• 2025-03-02 12:32:53
pozdro mika
• 2025-02-24 20:08:01