W ostatnich 2 milionach lat (w plejstocenie) 32% powierzchni lądów na Ziemi było objęte zlodowaceniem. Współcześnie ok. 75% objętości plejstoceńskich lodowców stopiło się, gdyż żyjemy w interglacjale. Do dnia dzisiejszego przetrwały tylko 2 lądolody (grube – do 3-4 km warstwy lodu przykrywające znaczne części kontynentów) - antarktyczny (14 mln km2) i grenlandzki (1,7 mln km2). Poza nimi występują tarcze lodowe, podobne d lądolodów, ale znacznie mniejsze (np. na Islandii i Ziemi Baffina) oraz lodowce górskie.
W górach w zagłębieniach terenu, tam gdzie opady śniegu przeważają nad topnieniem, pod wpływem temperatury, dużej wilgotności powietrza i pod wpływem ciśnienia nadległych warstw, śnieg zmniejsza swą objętość, krystalizuje i stopniowo przekształca się wpierw w firn (zbity śnieg ziarnisty), a następnie w lód.
 |
| Lodowiec Aletsch w Alpach Berneńskich; autor, źródło: www.flickr.com/photos/josimon |
Warunki sprzyjające powstawaniu lodowców panują przede wszystkim w strefie podbiegunowej oraz wysokich górach wszystkich stref klimatycznych, powyżej granicy wieloletniego śniegu (jest to wysokość powyżej której więcej śniegu spada niż się topi). Przebieg tej granicy na Ziemi zależy od klimatu i ukształtowania terenu. Najwyżej sięga w strefie międzyzwrotnikowej i w klimacie zwrotnikowym suchym.
Wyróżnić można kilka typów lodowców górskich. Należą do nich:
- lodowiec alpejski – składa się z jednego pola firnowego, z którego spływa jeden jęzor lodowcowy (Alpy, Andy, Kaukaz);
- lodowiec fieldowy (norweski) – lodowiec o rozległym polu firnowym i wypukłym kształcie, z pola lodowego spływają w różnych kierunkach krótkie jęzory (Płw. Skandynawski, Islandia, Spitsbergen, Ziemia Ognista);
- lodowiec piedmontowy (podgórski) – lodowiec powstały przez połączenie się kilku jęzorów lodowcowych na przedpolu gór (Patagonia, Alaska).
Lód pokrywa również obszary morskie (12% powierzchni oceanów). Powstał on z zamarzania wody morskiej i ma grubość do kilku metrów. Lody morskie przez cały rok pokrywają część Morza Arktycznego. Poza lodem trwałym wody arktyczne i antarktyczne pokrywa też ruchomy pak lodowy. Pochodzenie kontynentalne mają lodowce szelfowe – część brzeżna lądolodu lub lodowca piedmontowego zanurzona w wodzie morskiej, miejscami wsparta na dnie, zasilana z wnętrza lądu; ma płaski kształt i niewielki spadek, kończy się lodowym klifem, zwanym również barierą lodową, od której odrywają się góry lodowe.
 |
| Lodowiec na Islandii; autor: Idalia Skalska (2008), źródło: www.idalia.pl |
Na wielu obszarach półkuli północnej występuje wieloletnia (wieczna) zmarzlina, zwana też czasem zlodowaceniem podziemnym. Jest to zjawisko ciągłego (latem i zimą) utrzymywania się części skorupy ziemskiej w temperaturze poniżej 0°C. Obejmuje ona większość Alaski, północną Kanadę i 2/3 Syberii (na wschodzie Syberii sięga aż do Mongolii.