Promieniowanie rentgenowskie (promieniowanie X) – jeden z rodzajów promieniowanie elektromagnetycznego. Powstaje w lampie rentgenowskiej w wyniku wyhamowania rozpędzonych elektronów na materiale o dużej liczbie atomowej (Z). Promieniowanie rentgenowskie znajduje się pomiędzy promieniowaniem nadfioletowym a promieniowaniem gamma:
- twarde promieniowanie rentgenowskie: 1 – 100 pm,
- miękkie promieniowanie rentgenowskie 0,1 – 10 nm.
Zastosowanie:
- w medycynie: do obserwowania złamań kości lub zmienionych patologicznie tkanek,
- w inżynierii materiałowej: do obserwowania mikropęknięć oraz defektów w budowie materiałów.
Lampa rentgenowska
Lampa rentgenowska składa się z bańki próżniowej, wewnątrz której znajdują się elektrody – anoda i katoda.
W wyniku przyłożenia wysokiego napięcia elektrony odrywają się od katody i rozpędzone poruszają się w kierunku anody. Elektrony zderzając się z anodą, zostają na której gwałtownie zahamowane, emitując promieniowanie rentgenowskie (1 %). Znaczna część energii elektronów (99 %) zostaje jednak zamieniana w ciepło, dlatego konieczne jest chłodzenie lampy (za pomocą cieczy chłodzącej lub wirującej anody).
K – katoda,
A – anoda,
C – ciecz chłodząca anodę,
Win i Wout – wlot i wylot cieczy,
Uh, Ua – kolejno: napięcie żarzenia katody i anody.