Tkanka kostna jest rodzajem tkanki łącznej oporowej budującej szkielet wyższych kręgowców. Stanowi więc podporę dla mięsni i ochrania narządy wewnętrzne. Powstaje na drodze kostnienia tkanki chrzęstnej szklistej lub rzadziej tkanki łącznej wiotkiej. W przeciwieństwie do tkanki chrzęstnej jest unerwiona i unaczyniona.
Tkanka kostna zbudowana jest z :
1. substancji międzykomórkowej, która jest wysycona solami mineralnymi: węglanem i fosforanem wapnia oraz fosforanem magnezu, dzięki czemu jest twarda i wytrzymała na obciążenia mechaniczne;
2. włókien kolagenowych zwanych włóknami osseinowymi;
3. elementów komórkowych:
• osteocytów, czyli gwiaździstych komórek kostnych tworzących dojrzałą tkankę kostną; osteocyty leżą w jamkach kostnych, z sąsiednimi komórkami oraz naczyniami i nerwami kontaktują się za pomocą wypustek cytoplazmatycznych biegnących w kanalikach kostnych;
 |
|
Osteocyt |
• osteoblastów, czyli komórek kościotwórczych, które są aktywne w czasie tworzenia i przebudowy kości, produkują kolagen i inne substancje organiczne czyli osseinę, sterują czynnościami osteoklastów, po okresie aktywności przekształcają się w osteocyty;
 |
|
Osteoblast/Robert M. Hunt (31.03.2008)/commons.wikimedia.com |
• osteoklastów, czyli wielojądrzastych komórek kościogubnych zawierających liczne lizosomy, które biorą udział w procesie niszczenia kości (posiadają zdolność rozpuszczania i wchłaniania tkanki kostnej;
 |
| Osteoklast/Robert M. Hunt (17.10.2006)/commons.wikimedia.com |
Podstawową składnikiem tkanki kostnej są blaszki kostne, które tworzą równolegle ułożone włókna kolagenowe zatopione w substancji podstawowej przesyconej solami mineralnymi. Ze względu na sposób ułożenie blaszek kostnych wyróżniamy dwa rodzaje tkanki kostnej: zbitą i gąbczastą.
Rodzaje tkanki kostnej:
• tkanka kostna zbita, w której podstawową jednostką strukturalną jest osteon, zbudowany z ułożonych współśrodkowo łukowato wygiętych blaszek kostnych otaczających centralnie położony kanał Haversa; kanały Haversa łączą się ze sobą za pośrednictwem poprzecznych odgałęzień – w ten sposób powstaje system wolnych przestrzeni, które wypełnione są tkanką łączną wraz z naczyniami krwionośnymi i nerwami; przestrzenie pomiędzy poszczególnymi osteonami wypełnia substancja międzykomórkowa; tkanka kostna zbita jest twarda i wytrzymała dlatego buduje trzony kości długich i powierzchnie wszystkich kości; współtworzy także kości czaszki osłaniające mózgowie;
 |
| Tkanka kostna zbita, obraz mikroskopowy: a – kanały Haversa, b – osteocyty/ Reytan (10.03.2006)/commons.wikimedia.org |
• tkanka kostna gąbczasta zbudowana jest z blaszek kostnych, które oplatając się wokół siebie tworzą nieregularny układ zwany beleczkami kostnymi, pomiędzy którymi znajduje się szpik kostny czerwony; ponieważ pomiędzy beleczkami znajdują się liczne wolne przestrzenie tworzy się struktura gąbczasta, od której ten rodzaj tkanki zawdzięcza swoją nazwę; tkanka kostna gąbczasta wypełnia nasady kości długich oraz wnętrze pozostałych kości (płaskich, różnokształtnych i krótkich);
 |
| Przekrój podłużny przez kość/M.Komorniczak (13.02.2009)/commons.wikimedia.org |