Na przestrzeni wieków można było zaobserwować przeróżne formy patriotyzmu – szczególnie widoczna była taka postawa w czasach trudnych dla narodu polskiego – w okresie zaborów czy potem podczas wojen światowych. Obywatele okazywali miłość do ojczyzn poprzez m.in.: udział w walce zbrojnej przeciwko zaborcom. Dlatego dla większości młodych Polaków patriotyzm wiąże się z bezgranicznym oddaniem sprawie polskiej, poświęceniem zdrowia, a nieraz wręcz życia i bohaterstwem starszego pokolenia, któremu przyszło żyć podczas wojny czy w czasach komunistycznych.
Obecnie, kiedy Polska cieszy się suwerennością i niepodległością taki patriotyzm stracił rację bytu, ustąpił miejsca nowym formom uzewnętrzniania swojej postawy umiłowania ojczyzny. Żyjąc w państwie demokratycznym młodzi ludzie nie muszą przelewać swojej krwi za niepodległość kraju, co nie oznacza, że patriotyzm zupełnie stracił swoją wartość i znaczenie.
Współczesny patriotyzm przyjmuje odmienną formę, opiera się przede wszystkim na zasadzie bycia dobrym obywatelem – sumiennie wypełniającym swoje obowiązki względem narodu. Postawa patriotyzmu będzie wyrażała się w głównej mierze poprzez uczestniczenie w budowie dobrobytu kraju, dbanie o majątek narodowy, wzięcie odpowiedzialności za dobre funkcjonowanie kraju (np. poprzez uczestnictwo w wyborach, referendach, uczciwe płacenie podatków), a także czynne zaangażowanie w życie społeczne, gospodarcze i polityczne.
Wbrew pozorom, nie jest to łatwe zadanie, gdyż współczesny świat proponuje nam styl życia opierający się głównie na rozwoju i uzyskiwaniu korzyści indywidualnych, lansuje wzór życia beztroskiego, opartego na osobistych zyskach, realizacji marzeń jednostki, natomiast wspólnocie narodowej przypisuje rolę drugorzędną – m.in. ze względu na rozprzestrzeniający się kosmopolityzm i przeświadczenie, że każdy jest obywatelem świata bądź Europy.
Uczy się młodych ludzi jak być Europejczykiem, człowiekiem światowym o szerokich horyzontach, natomiast często zapomina się o wyrobieniu odpowiedniej postawy wobec własnej ojczyzny, pielęgnowaniu w młodych szacunku i czci wobec narodu, wyrabianiu postawy odpowiedzialności za własne państwo i przekazywaniu pamięci o bohaterach, dzięki którym możemy cieszyć się wolnością. Patriotyzm coraz bardziej staje się niemodny i niepotrzebny – pojęcie to kojarzy się młodym pokoleniom głównie z naiwną tradycją romantyczną.
Zatem współczesny patriotyzm uzewnętrznia się przede wszystkim w byciu dobrym człowiekiem i obywatelem, byciu uczciwym w stosunku do instytucji państwowych, kultywowaniu pamięci o bohaterach narodowych, trosce się o dorobek intelektualny i kulturalny ojczyzny, pragnieniu utrzymania niezależność państwa, dbałości o współobywateli czy w takich prostych gestach będących świadectwem umiłowania ojczyzny, jak wywieszenie flagi w dniu święta narodowego, znajomość historii Polski oraz w prawidłowym posługiwaniu się językiem narodowym.