Bardzo ważnym elementem procedury ustawodawczej (inaczej mówiąc procesu legislacyjnego) są tak zwane czytania, które odbywają się w Sejmie. Nazwa czytanie pochodzi od tego, że w przeszłości czytano dany projekt aktu w całości w trakcie posiedzenia Sejmu. Obecnie tego się już nie praktykuje, co wynika m.in. z bardzo napiętego harmonogramu pracy działań Sejmu, a także obszerności i szczegółowości poszczególnych ustaw.
Procedura ustawodawcza w Polsce - etapy
Pierwsze czytanie
Do pierwszego czytania dochodzi albo na posiedzeniu Sejmu, albo – coraz częściej – na posiedzeniu komisji sejmowej zajmującej się odpowiednią tematyką (pierwsze czytanie odbywa się zawsze na posiedzeniu plenarnym jeśli dana ustawa dot. m.in. zmiany konstytucji, organów samorządu terytorialnego itp.).
Podczas pierwszego czytania wnioskodawca uzasadnia dany projekt ustawy, a następnie odbywa się debata, posłowie zadają wnioskodawcy pytania dot. ustawy. W trakcie pierwszego czytania może dojść do złożenia wniosku dot. całościowego odrzucenia projektu.
Po pierwszym czytaniu, jeśli nie odbywało się ono w komisji sejmowej, Sejm może skierować projekt do komisji zajmującej się daną tematyką, która następnie przedstawia sprawozdanie z prac komisji nad danym projektem.
Drugie czytanie
Do drugiego czytania zawsze dochodzi na posiedzeniu Sejmu – prezentowane jest sprawozdanie komisji sejmowej z prac nad projektem, a następnie rozpoczyna się debata, w trakcie której posłowie zgładzają poprawki i wnioski. Warto wiedzieć, że poprawki mogą wówczas zgłosić: grupa 15 posłów, wnioskodawca, Rada Ministrów, a także przewodniczący koła lub klubu poselskiego.
W przypadku wystąpienia poprawek, projekt jest kierowany z powrotem do komisji sejmowej w celu ich rozpatrzenia i oceny oraz wnioskowania o ich odrzucenie bądź przyjęcie.
Warto wiedzieć, że w drugie czytanie jest ostatecznym terminem, w którym wnioskodawca może wycofać swój projekt ustawy.
Trzecie czytanie
Podczas trzeciego czytania przedstawiane są sprawozdania komisji z prac nad projektem (dot. m.in. poprawek i wniosków zgłoszonych podczas drugiego czytania). Następnie odbywa się głosowanie posłów dot. poszczególnych poprawek. Kolejnym etapem jest głosowanie nad projektem ustawy jako całości – do uchwalenia ustawy dochodzi w momencie uzyskania zwykłej większości głosów, przynajmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Jeśli ustawa została uchwalona, zostaje ona przekazana przez Marszałka Sejmu do Senatu RP.