Procenty to inaczej ułamki o mianowniku 100. Są bardzo powszechnie używane, zwłaszcza w kontekście do przeceny danego produktu bądź podwyżki jego ceny, prezentacji danych statystycznych, itd.
Przykład:
\(1 \% = \frac{1}{100} = 0,01\)
\(30 \% = \frac{30}{100} = 0,3\)
Często mamy do czynienia z liczeniem ile wynosi \(x \% \) z danej liczby.
Przykład:
Policzyć 15% z 365-ciu.
\(15 \% \) z \(365\) to inaczej \(15 \% \cdot 365\), co po rozpisaniu wynosi \( \frac{15}{100} \cdot 365 = \frac{3 \cdot 365}{20} = \frac{1095}{20} = 54,75 \) - zatem 54,75 dni stanowi 15% roku.
Kolejnym zagadnieniem związanym z obliczeniami na procentach jest tzw. zagadnienie podwyżki.
Przykład:
Bluzka kosztowała 150 zł. Cena wzrosła o 20%. Ile teraz kosztuje bluzka?
Cena początkowa bluzki wynosiła 150 zł, następnie bluzka wzrosła o 20% - tj. 20% ze 150-ciu. Policzmy.
\(20 \% \cdot 150 = \frac{20 \cdot 150}{100} = \frac{2 \cdot 15}{1} = 30\) - cena bluzki wzrosła o 30 zł.
Bluzka kosztowała 150 zł, jej cena wzrosła o 30 zł - teraz bluzka kosztuje 180 zł.
Zagadnieniem analogicznym do zagadnienia podwyżki, jest problem spadku ceny.
Przykład:
Bilet lotniczy z Krakowa do Paryża kosztował 350 zł, następnie potaniał o 16%. Ile teraz kosztuje przelot z Krakowa do Paryża?
Początkowa cena biletu wynosiła 350 zł, następnie zaś spadał o 16% - musimy policzyć 16% z 350-ciu.
\(16 \% \cdot 350 = \frac{16}{100} \cdot 350 = \frac{16 \cdot 35}{10} = \frac{560 }{10} = 56\) - cena spadła o 56 zł.
Na początku bilet kosztował 350 zł, następnie potaniał o 56 zł. Teraz bilet musi zatem kosztować 294 zł.
Zadania:
1. Książka kosztowała 32 zł. Po podniesieniu przez rząd podatków sprzedawca podniósł cenę o 20%. Ile teraz kosztuje książka?
2. W dniu wyprzedaży w sklepie meblowym fotel rattanowy kosztował 400 zł. Następnego dnia promocja dobiegła końca i cena wróciła do swej wysokości sprzed wyprzedaży, tj. wzrosła o 15%. Ile kosztował fotel przed wyprzedażą?
3. Jaki procentem doby stanowią trzy godziny?
Odpowiedzi:
1. Książka kosztuje 38,4 zł.
2. Fotel kosztował 460 zł.
3. Trzy godziny stanowią 12,5% doby.