Prawa rachunku zdań (zwane inaczej tautologiami) to zdania połączone operatorami logicznymi w taki sposób, że ich wartość logiczna jest zawsze równa 1, niezależnie od wartości logicznych zdań składowych.
Przykład:
Jeśli pies ma na imię Burek to pies ma na imię Burek.
Zdaniem składowym jest (dwukrotnie użyte) zdanie „Pies ma na imię Burek” - i niezależnie od tego, czy jest ono prawdziwe, czy nie, zdanie „Jeśli pies ma na imię Burek to pies ma na imię Burek” jest prawdziwe.
Powyższy przykład obrazuje prawo tożsamości:
- każde zdanie implikuje samo siebie.
Innym znanym prawem rachunku zdań jest prawo podwójnego przeczenia:
- każde zdanie jest równoważne podwójnej negacji samego siebie.
Kolejne podstawowe prawo rachunku zdań to prawo wyłączonego środka:
- któreś ze zdań i musi być prawdziwe.
Z prawem wyłączonego środka związane jest tzw. prawo sprzeczności:
- nie może być jednocześnie prawdziwe zdanie i jego zparzeczenie
Prawdziwe są także następujące prawa dla koniunkcji i alternatywy:
oraz .
Dla Koniunkcji i alternatywy prawdziwe są:
(1) przemienność
(2) łączność
(3) rozdzielność
- rozdzielność koniunkcji względem alternatywy
- rozdzielność alternatywy względem koniunkcji
W celu sprawdzenia, czy dane zdanie jest prawem rachunku zdań (to znaczy, czy jest prawdziwe dla każdego wartościowania poszczególnych jego zmiennych) można posłużyć się tabelką.
Przykład:
Sprawdźmy, czy rozdzielność alternatywy względem koniunkcji jest prawem rachunku zdań.
W nagłówkach umieszczone są wszystkie składowe badanego zdania.
Na początek wypisujemy dla zdań , i wszystkie ich możliwe wartości (każde z nich może być prawdziwe lub fałszywe, więc w sumie mamy 8 możliwości). Następnie, korzystając ze znajomości zasad dotyczących wartościowania poszczególnych operatorów logicznych (w tym przypadku koniunkcji i alternatywy) określamy prawdziwość poszczególnych składowych zdania. Na koniec porównujemy wartości lewej i prawej strony zdania (tj. sprawdzamy czy są one sobie równoważne - kolumny wyróżnione kolorem czerwonym). Obie strony mają taką samą wartość dla wszystkich możliwych wartości zdań , i , zatem zdanie jest tautologią.
Zadanie:
Sprawdzić czy prawem rachunku zdań są pozostałe opisane tutaj prawa.