Geneza
„Lew, czarownica i stara szafa” to pierwsza opublikowana przez Lewisa powieść fantasy z liczącego siedem tomów cyklu "Chronicles of Narnia". Książka została wydana jako pierwsza, choć chronologicznie jest drugą częścią. Wydana w 1950 roku, posiada dedykację autora dla jego chrześnicy. Powieść szybko zdobyła ogromną popularność, była wielokrotnie wznawiana i wydawana. Należy dziś do klasyki gatunku opowieści dla dzieci.
Czas i miejsce akcji
Akcja rozgrywa się na dwóch płaszczyznach czasoprzestrzeni. W świecie rzeczywistym mamy rok 1940 rok, trwa II wojna światowa. Natomiast czas w Narnii podlega innym prawom – główna akcja rozgrywa się podczas dwóch dni i dwóch nocy, w finale baśni wspomniany jest również okres pod koniec panowania rodzeństwa w Narnii. Powieść kończy się powrotem bohaterów do realnej Anglii z 1940 roku.
Miejsce akcji obejmuje wiejskie regiony Wielkiej Brytanii – ta akcja odbywająca się w świecie rzeczywistym. Drugim światem jest świat równoległy do naszego, noszący nazwę Królestwa Narnii.
Problematyka i motywy
„Lew, Czarownica i stara szafa” to baśń fantasy dla dzieci napisana tuż po zakończeniu II Wojny Światowej. Opowiada historię czwórki dzieci odkrywającej nieznany świat, w którym żyją baśniowe stworzenia i panuje magia. Pomysł na postaci zamieszkujące Narnię autor zaczerpnął z mitologii rzymskiej, greckiej i germańskiej. Widoczne są również motywy chrześcijańskie, takie jak ofiara złożona za czyjeś życie. Niektórzy dopatrują się w Aslanie symbolu Boga-Stwórcy. Poruszany jest również wątek Bożego Narodzenia i świętego Mikołaja. Dzieci ludzkie nazywane są synami Adama i córkami Ewy.
W powieści mamy wiele dydaktycznych wskazówek dla młodych ludzi – m.in. takich, że rodzina jest najważniejsza, a wspólne spędzanie czasu wzmacnia jej więzi. Opowiedziana historia uczy nas, że przebaczyć można wszystko, nawet największą zdradę. Przewodnim motywem utworu jest walka dobra ze złem – autor pokazuje, że choć siły ciemności są potężne, to zawsze pokona je poświęcenie, przyjaźń i miłosierdzie.
Motyw baśniowości
Narnia to magiczna kraina stworzona, przez Aslana. Ludzie mogą się do niej dostać tylko dzięki tajemnym przejściom. W Narnii magia jest na porządku dziennym – posługują się nią zarówno siły ciemności, jak i dobra. Ponadto kraina pełna jest stworzeń magicznych – mówiących zwierząt, faunów, olbrzymów, centaurów smoków i wielu innych.
Główną negatywną postacią w powieści jest zła Biała Czarownica Jadis, która rządzi Narnią od stu lat, a podczas jej panowania panuje wieczna zima. Swoich wrogów zamienia dzięki swej magicznej różdżce w kamień. Zna też wiele innych czarów, ale wszystkie to czarna magia, słabsza od dobrej magii Aslana.
Motyw zła
Cała akcja opowieści osadza się na walce pomiędzy siłami dobra – reprezentowanymi tutaj przez Aslana, czwórkę ludzkich dzieci i inne dobre stworzenia, a siłami ciemności, których przywódczynią jest Jadis. Choć Jadis rządzi niepodzielnie Narnią od stu lat, jej władza zostaje zachwiana wraz z przybyciem synów Adam i córek Ewy oraz Aslana. I choć z pozoru w pewnym momencie zło triumfuje, to jednak ostatecznie siły dobra obejmują władzę nad krainą.