„Krzyk” to olej, tempera i pastel na kartonie. Dzieło to jest bodaj najsłynniejszym obrazem Muncha, powstało w 1893 roku i obecnie znajduje się w zbiorach Galerii Narodowej w Oslo.
 |
| Edvard Munch „Krzyk” (1893)/ edvard-munch.com |
W sumie powstały cztery obrazy pod takim tytułem. Munch realizował ten sam motyw za pomocą różnych technik malarskich. Całość nazwał „Fryzem z życia” – jest to seria poświęcona miłości, lękom i śmierci.
Obraz przedstawia zdeformowaną twarz wykrzywioną w pełnym bólu i strachu krzyku. Postać jest nieproporcjonalna, łysa głowa jest zbyt duża w stosunku do wiotkiego ciała. W tle można rozpoznać fiord z okolic Oslo. Zdaniem dziewiętnastowiecznych krytyków jest to obraz człowieka współczesnego, ogarniętego egzystencjalnym bólem.
Sam artysta tak opisał swoją inspirację:
(…) Szedłem ścieżką z dwojgiem przyjaciół – słońce miało się ku zachodowi – nagle niebo wypełniła krwista czerwień – zatrzymałem się, czując wyczerpanie i oparłem się na barierce – nad czarno-błękitnym fiordem było widać krew oraz języki ognia; – moi przyjaciele szli dalej, a ja stałem tam i trząsłem się z wrażenia – poczułem nieskończony krzyk przepływający przez naturę (...).
Niewątpliwie na kształt dzieła miał wpływ stan psychiczny artysty, w tym czasie bowiem jego młodsza siostra Laura trafiła do szpitala psychiatrycznego. Niemy krzyk natury można więc odczytywać jako przejaw osobistej rozpaczy.
Munch uznawany jest za prekursora ekspresjonizmu w malarstwie, a „Krzyk” stanowi na to doskonały dowód. Głównymi środkami wyrazu są tu barwa i sposób prowadzenia pędzla. Kolory są nienaturalne, ciemna postać kontrastuje z czerwono-żółtym niebem. Samotny człowiek na tle wyludnionego mostu, niemającego początku ani końca oraz rozgniewanego nieba jest bezradny, bezsilny, zagubiony.
Poczucie zagrożenia potęgują dwa cienie nieznanych postaci w tle. Główna postać nie ma żadnych charakterystycznych cech, które pozwoliłyby określić jej płeć czy wiek, jest to everyman, po prostu człowiek współczesny.