Skały metamorficzne albo inaczej przeobrażone są to skały powstałe ze skał magmowych lub osadowych (a czasem innych skał przeobrażonych) na skutek oddziaływania wysokiego ciśnienia i wysokiej temperatury oraz związanych z nimi procesów chemicznych. Metamorfizm powoduje zmiany składu mineralnego, a czasami również składu chemicznego oraz struktury i tekstury skał. Przeobrażenie skał może zachodzić lokalnie, pod wpływem wysokiej temperatury magmy lub poprzez oddziaływanie par i wód termalnych (metamorfizm kontaktowy), lub w dużych obszarach pod wpływem zarówno wysokiej temperatury, jak i wysokiego ciśnienia (metamorfizm regionalny).
Gnejs listewkowy z Gór Sowich; autor: Piotr Sosnowski, źródło: wikipedia.org |
Rodzaje skał metamorficznych
- gnejsy, powstałe z różnych skał wyjściowych skały metamorfizmu regionalnego, zwykle dosyć jasne, o strukturze średnio- i grubokrystalicznej i często o teksturze kierunkowej, zbudowane głównie z kwarcu, skaleni, mik (biotyt i muskowit i fengit), w Polsce spotykane w Górach Sowich, Masywie Śnieżnika Kłodzkiego i w Tatrach Zachodnich;
- hornfelsy, powstałe z warunkach metamorfizmu kontaktowego, zwykle ciemne, krystaliczne (drobnoziarniste), odporne, zbudowane z: plagioklazów, biotytów, chlorytu, amfiboli, andaluzytu, kwarcu, w Polsce występują m.in. na Śnieżce;
- marmury, skały metamorfizmu regionalnego powstałe z przeobrażenia wapieni lub dolomitów, w Polsce występują w regionie Śnieżnika Kłodzkiego (w Polsce czasami potocznie jako o marmurach mówi się o niektórych wapieniach – np. marmury dębnickie);
- łupki metamorficzne, powstałe z różnych skał i charakteryzujące się teksturą łupkową, zzyki podzielnością na płytki, o różnym składzie (chociaż w jednej odmianie łupka przeważa jeden składnik)
- kwarcyt, jasna (jasnoszara, szaroniebieska, brązowa lub żółtoczerwona) skała metamorficzna powstała z piaskowców lub mułowców, złożone głównie z ziaren kwarcu.
Marmur dolomitowy z żyłkami serpentynitu (Dolny Śląsk); |