W ekosystemie leśnym obok horyzontalnego (w poziomie) zróżnicowania warunków życia organizmów, wynikającego ze zróżnicowania biotopu obserwujemy również zróżnicowanie pionowe, które pozwala wyróżnić piętra albo warstwy lasu.
Las dzieli się na cztery podstawowe piętra:
- piętro koron drzew (do 40 m wysokości), tworzoną przez w pełni dojrzałe rośliny drzewiaste (różne gatunki zależnie od zbiorowiska roślinnego, w Polsce: sosna, świerk, buk, grab, dęby i in.), to ta warstwa zatrzymuje większość wody i promieniowania słonecznego (dzięki niej w dnie lasu jest latem chłodniej, zimą zaś nieco cieplej, bo wiatr jest tam słabszy), jest to główna warstwa, w której żyją i gniazdują ptaki leśne;
- piętro podszytu (do 4 m wysokości), gdzie rosną krzewy (leszczyna, kalina, czarny bez, czeremcha) i młode drzewa, znoszące zacienienie, żyją tu liczne ptaki i owady;
- piętro runa leśnego, przy powierzchni ziemi, zamieszkane przez liczne ssaki leśne, rosną tu mchy, porosty, paprotniki, grzyby rośliny zielne (różne zależnie od zbiorowiska roślinnego – np. borówka czarna w borze sosnowym, czy żywiec gruczołowaty w buczynie karpackiej); w lasach liściastych tracących liście w okresie zimy runo najbujniej rozwija się na wiosnę, przed ulistnieniem drzew;
- ściółka, martwa, nie rozłożona lub częściowo rozłożona materia organiczne, zamieszkana przez bakterie, grzyby, owady i ślimaki, to w niej zachodzi rozkład materii organicznej i tworzenie gleb leśnych.
W wilgotnych lasach równikowych nad piętro koron drzew wyrastają pojedyncze najwyższe drzewa, których korona stanowi dzięki obecności epifitów (np. storczyków) odrębne ekosystemy.
![]() |
Ściółka leśna; autor: Palladinus (11.05.2006), źródło: wikipedia.org |
![]() |
Runo leśne z dominacją konwalii majowej; źródło: wikipedia.org |
Podszyt w borze sosnowym; źródło: wikipedia.org |