Główne trawiaste formacje roślinne Ziemi to stepy (w szerokościach umiarkowanych i podzwrotnikowych) i sawanny (w szerokościach międzyzwrotnikowych). Opady są tam mniejsze niż w obszarach występowania lasów i nieregularne, co utrudnia rozwój roślin drzewiastych. Równocześnie jednak są na tyle wysokie, że nie tworzy się tam pustynia. W obszarach stepowych dodatkowym czynnikiem ograniczającym wegetację jest zima.
Sawanna
Sawanna to formacja roślinna klimatu gorącego z wyraźną – wielomiesięczną porą suchą (3-7 miesięcy). Dominują tam sucholubne trawy, takie jak dorastająca do 5 m wysokości afrykańska trawa słoniowa. W obszarze sawanny mogą jednak występować drzewa i krzewy, ich korony nie są jednak zwarte. Są to m.in.: akacje, baobaby, eukaliptusy (w Australii), mirtowce (Brazylia).
Sawanna występuje w Afryce (na południe od Sahary i Sahelu, w Afryce Wschodniej – np. Serengeti i południowej), w Indiach, wschodniej Australii i w Ameryce Południowej (wenezuelskie zalewane llanos i brazylijskie campo/cerrado). Mimo mało zasobnych gleb odznacza się znaczną produkcją pierwotną netto – ok. 900 g/km2.
Żyją tam duże stada dużych roślinożerców (zwłaszcza w Afryce) – bawołów, antylop, zebr, słoni, nosorożców, kangurów (Australia), ale też ptaków – nielotnych strusi, emu i nandu, padlinożernych sępów oraz drapieżnych i padlinożernych ssaków (dingo, gepardy, lwy, serwale, hieny, szakale). Liczne są gady: żółwie, węże i jaszczurki oraz owady: szarańcza, mrówki, termity.
Preria w Kansas (USA); źródło: wikipedia.org |
Step
Step to obszar porośnięty trawą w klimacie umiarkowanym lub podzwrotnikowym kontynentalnym i suchym. Licznie żyją tu gryzonie: chomiki, myszy, susły, pieski preriowe. Zwierzęta kopytne reprezentowane są m.in. przez: suhaki, widłorogi, konia Przewalskiego, i bizony. Czołowi drapieżcy to: wilki, lisy i kojoty. Liczne są owady, ptaki (np. drop) i gady. Produkcja pierwotna netto stepów wynosi około 600 g/m2.
Główne obszary stepowe świata to: Nizina Panońska (węgierska puszta), południowa Ukraina i Rosja, północny Kazachstan, Mongolia i północno-zachodnie regiony Chin, południkowo przebiegający pas Wielkich Równin i Niziny Centralnej w Ameryce Północnej (preria) oraz region La Platy w Argentynie i Urugwaju (pampasy).
W związku z występowaniem żyznych gleb czarnoziemnych i kasztanowych stepy (zwłaszcza wilgotne) zajęte zostały w XVIII i XIX wieku pod uprawę.
Sawanna w Tanzanii; źródło: wikipedia.org |