Zakłady przemysłowe różnych gałęzi i branż wykazują tendencję do aglomeracji (skupiania się na określonym obszarze).
Punktowe skupisko przemysłu (np. miasto) nazywane jest ośrodkiem przemysłowym.
Skupisko wielu ośrodków przemysłowych na stosunkowo małym obszarze nazywamy okręgiem przemysłowym. Zakłady przemysłowe działające w okręgu przemysłowym są ze sobą powiązane (kooperują ze sobą), czasami jednak rywalizują na rynku. W okręgu przemysłowym duży odsetek mieszkańców zatrudniony jest w przemyśle. Często dostarczają one (lub dostarczały w przeszłości) znacznej części produkcji przemysłowej całego państwa, na terenie którego się znajdują. Okręgi przemysłowe charakteryzują się też dużym stopniem urbanizacji.
Przyczyny koncentracji przestrzennej przemysłu zmieniały się wraz z upływem lat.
W okresie pierwszej rewolucji przemysłowej (XVIII/XIX w.) dominujące znaczenie miało występowanie bogatych złóż surowców mineralnych (węgla kamiennego i rud metali, zwłaszcza żelaza), dobre zaopatrzenie w wodę oraz występowanie nadwyżek niewykwalifikowanej siły roboczej (obszary rolnicze w sąsiedztwie).
W okresie drugiej rewolucji przemysłowej (XIX/XX w.) w związku z nasileniem ekspansji kolonialnej państw europejskich i USA, rozwojem globalnych kontaktów handlowych oraz postępującą w Europie urbanizacją dominujące znaczenie w tworzeniu skupisk zakładów przemysłowych zaczęło mieć dogodne położenie komunikacyjne – zwłaszcza na wybrzeżu w sąsiedztwie portów morskich oraz bliskość rynków zbytu, którymi stały się wielkie miasta.
W okresie trzeciej rewolucji przemysłowej (zaczęła się w 2 połowie XX wieku, trwa do dziś) wzrosło znaczenie korzyści aglomeracji (możliwość kooperacji między zakładami), znaczenie wykwalifikowanej siły roboczej oraz istniejącego zaplecza naukowo-badawczego (istotne sąsiedztwo ośrodków akademickich i centrów badawczych), ale też dogodne położenie komunikacyjne (bliskość lotnisk).
Jeśli spojrzymy na charakter produkcji i położenie geograficzne okręgów przemysłowych można wyróżnić cztery ich podstawowe typy:
- okręgi surowcowe – rozwinęły się dzięki wydobyciu węgla kamiennego (np. Okręg Nadrenii Północnej – Westfalii, czyli zagłębie Ruhry w Niemczech, Górnośląski Okręg Przemysłowy w Polsce, czy Okręg Północny we Francji) lub rud metali (np. Shaba/Katanga na pograniczu Demokratycznej Republiki Konga i Zambii, Okręg Uralski w Rosji, czy Okręg Minas Gerais w Brazylii), dominował tam materiałochłonny i energochłonny przemysł ciężki – wydobywczy, hutniczy, energetyczny (elektrownie), niektóre branże przemysłu chemicznego, przemysł maszynowy, środków transportu i zbrojeniowy (później również materiałów budowlanych i spożywczy), przykłady inne niż już wymienione – Okręg Birmingham/”Black Country” w Wielkiej Brytanii (jeden z najstarszych okręgów surowcowych świata), Okręg Doniecko-Naddrniestrzański na Ukrainie, Okręg Kuźniecki w Rosji, Okręg Fushan-Anshan w Chinach, Okręg Damodar w Indiach, Okręg Witwatersrand w RPA, Okręg Broken Hill – Port Pirie w Australii, Okręg Przyjezierny w USA;
- okręgi portowe, które przyciągają branże przemysłu bazujące na importowanych surowcach lub wstępnie przetwarzające surowce wywożone, rozwijają się tu często huty, rafinerie, fabryki nawozów fosforowych oraz branże przemysłu związane z morzem – przemysł stoczniowy i przetwórstwo ryb; należą tu np. Okręg Rio de Janeiro/São Paulo w Brazylii, Okręg Rotterdam w Holandii/Niderlandach, Okręg Marsylski we Francji, Okręg Bombajski w Indiach, Okręg Szanghajski w Chinach, czy Okręg Trójmiejski w Polsce, funkcje portowe związane też były z rozwojem przemysłu w okręgach przemysłowych
