Tolerancja ekologiczna to zdolność organizmów do przystosowania się do panujących warunków życia oraz znoszenia zmian natężenia abiotycznych czynników środowiskowych (temperatura, zasolenie, kwasowość, natlenienie gleby).
Zasada tolerancji mówi o tym, że każdy organizm ma swój własny zakres tolerancji w odniesieniu do oddziałujących na niego czynników środowiskowych.
Zakres tolerancji jest to przedział pomiędzy najniższą (minimum życiowe), a najwyższą wartością (maksimum życiowe) danego czynnika środowiskowego, w obszarze którego określony organizm może żyć i sprawnie funkcjonować. Pośrodku zakresu tolerancji znajduje się optimum ekologiczne, czyli przedział tych wartości, które dla orgazmu są najbardziej sprzyjające. Poza zakresem optimum panują warunki, które wraz z oddalaniem się od tej wartości są coraz mniej korzystne dla organizmu. Po przekroczeniu punktów granicznych (minimum, maksimum), czyli na zewnątrz zakresu tolerancji, organizm nie może istnieć i ginie.
Prawo minimum Liebiega – mówi o tym, że czynnik, którego jest najmniej działa ograniczająca na rozwój danego organizmu lub całej populacji. Prawo to sformułował w połowie XIX w. niemiecki chemik Justus Liebig, który badał zapotrzebowanie roślin na składniki pokarmowe. Uczony zaobserwował, że wystarczy, aby w czasie nawożenia zabrakło jednego składnika pożywki, a będzie to działać ograniczająco na wzrost tej rośliny.
 |
|
Wizualizacja prawa minimum |
Rozszerzeniem prawo minimum jest prawo tolerancji Shelforda, które mówi, że zarówno niedobór jak i nadmiar określonych czynników wpływa hamująco na rozwój danego organizmu lub całej populacji.
Organizmy mają różny zakres tolerancji w odniesieniu do czynników środowiska.
Wyróżnimy:
• eurybionty – są to organizmy, które mają szeroki zakres tolerancji w stosunku do czynników środowiska np. wróbel domowy
• stenobionty – są to organizmy, które mają wąski zakres tolerancji w stosunku do czynników środowiska np. porosty. Stenobionty są wykorzystywane jak bioindykatory, czyli gatunki wskaźnikowe (np. porosty są wskaźnikami czystości powietrza).