Kryteria kopenhaskie powstały w wyniku decyzji politycznej związanej z planami przyjęcia do Unii Europejskiej środkowoeuropejskich krajów postsocjalistycznych – w 1993 r. podczas szczytu w Kopenhadze zadecydowano, że dla uzyskania członkostwa w Unii konieczne jest ich spełnienie przez nowych kandydatów.
Kryteria kopenhaskie:
- stabilność instytucji demokratycznych,
- rządy prawa,
- poszanowanie praw człowieka,
- ochrona i poszanowanie praw mniejszości narodowych,
- dobrze funkcjonująca gospodarka rynkowa,
- możliwości sprostania warunkom konkurencji UE,
- przyjęcie dorobku prawnego Unii Europejskiej (tzw. acquis communautaire).
Do kryteriów kopenhaskich należy także zdolność do realizacji obowiązków, jakie wiążą się z przyjęciem członkostwa.
Warto wspomnieć, że zapisy kryteriów kopenhaskich mają celowo charakter dość ogólny – dzięki temu Komisja Europejska (organ oceniający rzeczywiste wypełnienie wspomnianych kryteriów) miała dość znaczną elastyczność by interpretować je w odpowiedni sposób w przypadku zastrzeżeń do tempa i kierunków rozwoju poszczególnych krajów członkowskich.
W sytuacji, gdy dany kraj spełnia kryteria kopenhaskie, Komisja Europejska wydaje tzw. AVIS, dokument poświadczający zdolność państwa do przystąpienia do UE. Wówczas rozpoczyna się kolejny etap procedury przyjmowania danego państwa – negocjacje między krajem kandydującym, a samą UE.