Kolektywizacja – definicja
Kolektywizacja jest to proces likwidacji własności prywatnej, indywidualnej i nadawania formy kolektywnej, tj. zbiorowej.
Proces ten najczęściej był stosowany w dziedzinie rolnictwa (kolektywizacja wsi), czasem także w odniesieniu do przedsiębiorstw. Kolektywizacja wsi polegała na łączeniu gruntów rolnych w jedno wielkie gospodarstwo – wspólnoty spółdzielcze, w których rolnicy musieli przymusowo pracować.
Kolektywizacja z reguły była stosowana przymusowo, bardzo często stosowano przemoc, by zmusić rolników i rzemieślników do porzucenia swoich rolnictw i zakładów; przeważnie wiązała się ona z przymusem ekonomicznym.
Kolektywizacja – historia
Z reguły mówiąc o kolektywizacji zjawisko to kojarzone jest z kolektywizacją wsi przeprowadzoną w ZSRR w latach 1929-1932. Indywidualne gospodarstwa rolne przymusowo likwidowano a w ich miejsce powołano ogromne, państwowe spółdzielnie rolne, nazywane kołchozami. Tym przeobrażeniom oficjalnie przyświecała idea polepszenia systemu rolnego – unowocześnienie i przeprowadzenie mechanizacji rolnictwa. Natomiast rzeczywistym powodem dokonania kolektywizacji była chęć wyeliminowania tzw. kułactwa, czyli zamożnych chłopów, którzy jako jedni z ostatnich cieszyli się względną samodzielnością i niezależnością ekonomiczną.
Jako że reforma była przyjęta bardzo sceptycznie i chłopi nie chcieli pracować w kołchozach, Stalin polecił zastosowanie terroru wobec nieposłusznych rolników. Rozpoczęto akcję konfiskowania ziemi, gospodarstw i inwentarza oraz przymusowe wcielanie do gospodarstw państwowych. W razie sprzeciwu stosowano przemoc fizyczną bądź skazywano całe rodziny na zesłanie do łagrów.
Szacuje się, że podczas przeprowadzania kolektywizacji śmierć poniosło od 5 do 8 milionów osób. Najtragiczniejsze skutki kolektywizacja miała na terenie Ukrainy, gdzie była przyczyną tzw. Wielkiego Głodu.