Jurysdykcja jest terminem pochodzącym z łaciny i oznaczającym „orzekam o sprawie”. Oznacza zatem, zgodnie z łacińskim tłumaczeniem, kompetencję (prawo) do orzekania o danej sprawie.
Jurysdykcja jest często związana z terminologia sądową i posiadanym przez właściwy sąd prawo sądzenia, orzekania, rozpoznawania lub rozstrzygania w danej sprawie. Aby tak się stało tzn. aby dana sprawa była w jurysdykcji danego sądu (aby sąd miał prawo sądzić) muszą zostać spełnione określone warunki, rozpatrywane osobno dla każdej konkretnej sprawy. Należy sprawdzić czy w danym przypadku zakres działania sądu jest odpowiedni oraz jego właściwość miejscową i rzeczową.
Rodzaje jurysdykcji związane z właściwością sądów
- karną – prawo do rozstrzygania spraw karnych posiadają sądy karne
- cywilną – prawo do rozstrzygania spraw cywilnych maja sądy cywilne
- administracyjną – prawo do rozstrzygania spraw administracyjnych maja sądy administracyjne
Inne rodzaje
Jurysdykcja krajowa – właściwość sądów powszechnych danego państwa do rozstrzygania spraw na jego terytorium.
Jurysdykcja ustawodawcza – państwo na swoim terenie ma możliwość stanowienia prawa.
Jurysdykcja wykonawcza wiąże się z wykonywaniem, czyli egzekwowaniem prawa już ustanowionego.