Geneza
Zanim James Barrie napisał powieść pod tym tytułem, stworzył sztukę teatralną Peter Pan, wystawioną po raz pierwszy w 1904 roku. Dopiero w roku 1911 dzieło zostało przearanżowane na formę powieściową – autor nadał jej tytuł: Piotruś Pan i Wendy. W Polsce utwór znany jest także jako Przygody Piotrusia Pana. Barrie stworzył historię o chłopcu z Nibylandii by opowiadać ją synom zaprzyjaźnionej Sylvii Llelewyn Davies. Po jej śmierci (w wyniku choroby nowotworowej) pisarz został oficjalnym opiekunem pięciu chłopców.
Polskie wydania powieści miały miejsce kolejno w 1913, 1974, 2007 i w 2015 roku (ostatnie w tłumaczeniu Andrzeja Polkowskiego).
Czas i miejsce akcji
Trudno jednoznacznie określić czas wydarzeń, które rozgrywają się w powieści szkockiego pisarza. Pierwsza część opisanych przygód obejmuje okres dzieciństwa rodzeństwa Darlingów oraz ich wyprawę do Nibylandii. W magicznej krainie nikt jednak nie zwraca uwagi na upływający czas, zatem nie wiadomo jak długo Wendy, Jacek i Michał tam przebywali. Później fabułą obejmuje życie dorosłej już Wendy oraz jej rodziny. Można zatem uznać, że zakończenie historii w czasie rzeczywistym nie istnieje.
Problematyka
Przygody Piotrusia Pana to opowieść o urokach, jakie wiążą się z czasem dzieciństwa. Główny bohater, który ucieka z domu i postanawia nigdy nie dorosnąć oraz banda towarzyszących mu chłopców uważają, że dorośli nie są im do niczego potrzebni. Ich światopogląd nieco się zmienia, gdy poznają rodzinę Darlingów. Nowo poznana Wendy, która instynktownie wchodzi w rolę ich starszej opiekunki, zaczyna przywodzić wspomnienia na temat własnych rodziców. To powoduje, że w chłopcach wzrasta pragnienie powrotu do domu – z wyjątkiem zbuntowanego Piotrusia. Powieść Barrie’go to historia o tym, gdzie leżą granice dzieciństwa i dziecięcego sposobu postrzegania świata. Między wierszami autor umieszcza także rozważania dotyczące procesu dorastania. Podkreśla, jak ważną rolę w życiu każdego człowieka (zarówno dziecka, jak i dorosłego) odgrywają marzenia i jakie znaczenie ma wyobraźnia.
Nibylandia – symbolika
Magiczna kraina, z której przybywa główny bohater stanowi w powieści symbol miejsca trwania dzieciństwa znajdujący się poza czasem. Dla jej mieszkańców jest azylem, kryjówką przed dorosłością i dorosłymi. Można się do niej dostać tylko wtedy, gdy zapomni się o prawdziwej rzeczywistości, poddając się potędze własnej, nieograniczonej wyobraźni. Przywiązanie dzieci do rodzinnego domu zwycięża jednak nad chęcią zabawy i wiecznej beztroski, dlatego wybierając powrót do rodziców – godzą się na zakaz ponownego wstępu do Nibylandii.