Geneza „Ani z Zielonego Wzgóza”
Inspiracją do napisania książki stała się zorganizowana w Kanadzie w 1892 roku akcja poszukiwania rodzin zastępczych dla osieroconych dzieci. Montgomery była świadkiem tego, jak jej krewni, którzy zdecydowali się na adopcję chłopca, w skutek pomyłki na dworcu odebrali dziewczynkę.
Pod wpływem tych wydarzeń Montgomery wymyśliła postać Ani Shirley. Pracę nad opisywaniem jej przygód ukończyła jesienią 1905 roku. Wysłała rękopisy do kilku wydawnictw, jednak otrzymała odpowiedzi odmowne. Zawiedziona, zrezygnowała z publikacji powieści, ale po pewnym czasie poszerzyła książkę o kilka rozdziałów i otrzymała pozytywną odpowiedź od wydawnictwa PAGE.
W 1908 roku wydawnictwo wydało „Anię z Zielonego Wzgórza”. Książka odniosła oszałamiający sukces na całym świecie. Pisarka za namową wydawcy stworzyła kolejne części opowiadające o rudowłosej bohaterce. Były to m.in.: „Ania z Avonlea”, „Ania na uniwersytecie”, „Ania z Szumiących Topoli”.
Czas i miejsce akcji „Ani z Zielonego Wzgórza”
Akcja powieści toczy się w latach 70. XIX wieku, w Kanadzie. Montgomery opisuje pięć lat z życia głównej bohaterki. Akcja utworu rozpoczyna się przybyciem Ani na Wyspę Księcia Edwarda w czerwcu 1865 r. Głównym miejscem akcji jest mała miejscowość Avonlea. Akcja, poza gospodarstwem Cuthbertów na wspomnianej wyspie, rozgrywa się w Charlottetown, a także na uczelni w Carmody, gdzie przez rok studiuje Ania.
„Ania z Zielonego Wzgórza” - motywy
Motyw dziecka
Jeden z głównych motywów utworu. Autorka powieści pozwala czytelnikowi wniknąć w świat swoich dziecięcych bohaterów głównie poprzez ukazanie świata ich wyobraźni. Ania Shirley to postać niezwykła. Dziecko wprowadza wielkie zamieszanie w uporządkowany świat dwójki starszego rodzeństwa. Mateusz jest zszokowany zachowaniem gadatliwej dziewczynki. Jej wypowiedzi budzą wzruszenie i śmiech starego kawalera. Maryla także początkowo nie potrafi ustosunkować się do pobytu dziewczynki na Zielonym Wzgórzu. Sytuacja zmienia się po zawarciu bliższej znajomości z Anią. Mała Shirley to radosne dziecko pragnące kochać i być kochaną. Trudno oprzeć się urokowi jej wyobraźni, poczuciu humoru i dobremu sercu. Autorka powieści wyraźnie podkreśla pozytywny wpływ dziewczynki na całe otoczenie. Niespodziewana obecność dziecka na Zielonym Wzgórzu z kłopotu przeistacza się w bezcenny dar od losu.
Motyw przyjaźni
Ważny motyw powieści. Ania opuszczająca sierociniec, jest spragniona miłości i przyjaźni. Wierzy w to, że w nowej rodzinie odnajdzie te uczucia. Serdeczna przyjaźń łączy dziewczynkę z dwójką opiekunów – Mateuszem i Marylą. Głębokim uczuciem przyjaźni Ania obdarzy także Dianę Barry. Dziewczęta przysięgają sobie dozgonną wierność. Spędzają razem większość wolnego czasu, przeżywają wspólnie przygody, radzą sobie z rozmaitymi problemami. Pomimo przeciwstawnych osobowości i upływu czasu, dziewczęta pielęgnują przyjaźń podtrzymując dawną przysięgę.
Motyw przyrody
Jeden z ważniejszych motywów powieści. Ania – bohaterka o dużej wrażliwości i równie wielkiej wyobraźni – kocha przyrodę, odczuwając w szczególny sposób jej piękno. Dziewczynka jest zachwycona położeniem Zielonego Wzgórza i samej miejscowości Avonlea. Chętnie nadaje fantastyczne nazwy drzewom i alejom otaczającym dom Cuthbertów. W wyobraźni dziewczynki każdy z elementów przyrody żyje własnym życiem i może ukrywać jakąś tajemnicę (np. Las Duchów).
Motyw rodziny
Maryla i Mateusz stwarzają dla Ani rodzinę. Dziewczynka jest szczęśliwa, wciąż dziękuje opiekunom za to, że odmienili jej życie. Maryla wychowuje Anię. Dzięki jej staraniom dziewczynka nabiera ogłady towarzyskiej, opanowuje wybuchowy temperament. Mateusz – bratnia dusza Ani – jest powiernikiem jej sekretów, rozpieszcza ją. Ania dzięki temu, że dojrzewa w rodzinie pod czujnym okiem opiekunów i otoczona jest ich miłością, wyrasta na odpowiedzialną, mądrą, pracowitą i dobrą dziewczynę.