Geneza „Opowieści wigilijnej”
Utwór został ukończony w listopadzie 1843 r. Do Bożego Narodzenia zostały wyprzedane wszystkie egzemplarze, dlatego zaraz po nowym roku wznowiono druk.
Fabuła podobna do tej „Opowieści wigilijnej”, pojawiła się już w pierwszej powieści Dickensa pt.: „Klub Pickwicka”, którą wydano w 1836 roku.
Czas i miejsce akcji „Opowieści wigilijnej”
Akcja toczy się w Londynie, w Wigilię Bożego Narodzenia i kolejne świątecznie dni. Duchy przenoszą bohatera w czasie do przeszłości i przyszłości. Bohater przemieszcza się wraz z swoimi przewodnikami po całym mieście, odwiedzając nie tylko domy swoich znajomych i rodziny, lecz także miejsce pracy, a nawet cmentarz.
Motywy w „Opowieści wigilijnej”
Motyw ducha
Postaci ze świata metafizycznego są przewodnikami dla Scrooge'a w czasie i przestrzeni. Pochodzą spoza rzeczywistości, dlatego mogą pokazać bohaterowi to, co dla innych jest niewidoczne. Duchy nie pojawiają się, by straszyć, lecz napominają Scrooge'a. W ten sposób ratują go przed samotnością i zmieniają jego życie.
W Święta Bożego Narodzenia Scrooge'a odwiedzają trzy duchy: Duch Przeszłej Wigilii przenosi, go w lata dzieciństwa i młodości, pozwalając mu spojrzeć z perspektywy na popełnione błędy. Dzięki Duchowi Teraźniejszej Wigilii bohater może zobaczyć, jak święta spędzają ci, których los jest mu niesłusznie obojętny (siostrzeniec i pracownik). Jednak najbardziej uderzający jest dla Ebenezera moment, w którym poznaje swoją przyszłość, ukazaną mu przez najbardziej mrocznego z duchów – Ducha Przyszłej Wigilii.
Motyw przemiany
Święta Bożego Narodzenia stają się punktem zwrotnym w życiu głównego bohatera. Scrooge nie lubi Świąt ani ich nie obchodzi. Poprzez postać zgorzkniałego Scrooge'a, w sposób pośredni autor odwołuje się do zbiorowej wyobraźni czytelników, którym Święta kojarzą się z rodzinnym ciepłem, radością i spokojem. Scrooge uosabia wszystko to, co zaprzecza istocie tego czasu.
Jednocześnie święta stają się symbolem przemiany finansisty. Z zatwardziałego mizantropa, nieczułego na krzywdę innych cynika Scrooge zmienia się w dobrodusznego, pełnego życzliwości do ludzi człowieka. Wreszcie docenia wartość rodziny, przyjaźni, a w filantropii widzi sposób na poprawę bytu tych, dla których los nie okazał się tak łaskawy jak dla niego.