Geneza i gatunek
Chmury to trzecia z jedenastu zachowanych komedii autorstwa greckiego dramatopisarza Arystofanesa. Utwór, jak przystało na komedię staroattycką, posiada wszystkie najważniejsze elementy tego gatunku: prolog, monolog (wygłaszany na początku przez głównego bohatera), pardos, epeisodiony i stasimony (dialogi i pieśni aktorów i chóru), agon (pojedynek dwóch przeciwnych stron) i parabazę (pieśń chóru), kommos (lament nad popełnionymi błędami) i exodos (scena zamykająca utwór).
Tematyka
Sztuka Arystofanesa porusza problem wychowania młodzieży w nurcie nauki Sokratesa i jego uczniów, zidentyfikowanych jako sofiści. Komedia ma wręcz charakter krytyczny wobec metod stosowanych przez sofistów i braku rodzicielskiej kontroli nad systemem nauczania swoich dzieci. Nierozmyślnie przekazywana wiedza prowadzi do upadku praw i powoduje, że światem zaczynają rządzić niezdrowe instynkty niepodlegające zasadom moralnym.
Symbolika postaci
Główny bohater komedii Strepsjades, jest uosobieniem wszystkich obywateli miasta, którzy sowicie płacą za wykształcenie swoich dzieci, pragnąc dla nich jak najlepszej wiedzy. Bohater jest prostym człowiekiem, spodziewającym się po edukacji syna poprawienia swoich warunków materialnych.
Fejdipides, syn rolnika symbolizuje ateńską młodzież, poddającą się pokusom młodości, lekkomyślności, zabawie, rozrywce, podatności na wpływ innych.
Sokrates ucieleśnia w sztuce wady myślenia sofistycznego – edukacja młodzieży w jego szkole nie skupiała się bowiem na wpajaniu wartości etycznych, ale na szkoleniu się w retoryce, zdolnej obronić każdą rację, nieważne czy będzie dobra czy zła.
Tytułowe Chmury również wyrażają naukę sofistów, zachęcają do poddania się korzyściom, które z niej płyną. Tak naprawdę jednak w wyniku tych praktyk dochodzi do zepsucia młodych umysłów i oddalenia się ich od życiowych ideałów.
Mówcy biorący udział w agonie reprezentują dwie przeciwstawne racje – stary i nowy ład, które kierują się zupełnie odmiennymi wartościami.