 |
| Św. Franciszek - ikona z XIII w. |
Święty Franiszek z Asyżu (Giovanni di Bernardone) – włoski święty i stygmatyk, założyciel zakonu franciszkanów, prekursor tzw. franciszkańskiej duchowości.
Lata życia: 1182 – 1226
Rodzina: Ojcem świętego Franciszka był bardzo bogaty kupiec i sukiennik z Asyżu – Pietro di Bernardone, matka – Joanna Pica – pomagała mężowi w interesach
Edukacja: Święty Franciszek z Asyżu, będąc synem ludzi bardzo zamożnych, miał otwartą drogę do edukacji. Jako chłopiec uczęszczał do szkoły znajdującej się przy kościele św. Jerzego, później skoncentrował się na pomocy ojcu.
Ideały młodości Franciszka z Asyżu
Młodzieńcze życie przyszłego świętego upływało pod znakiem miecza. Syn bogatego kupca spędzał wiele czasu marząc o zostaniu rycerzem. Okazja do zaprezentowania swoich zdolności bojowych nadarzyła się szybko – w 1202 r. Wówczas to rozpoczęła się wojna między Asyżem a Perugią. Los nie był łaskawy dla przyszłego sługi Bożego, gdyż trafił on do niewoli. W lochach spędził około roku. Po powrocie do rodzinnego miasta zajął się prowadzeniem interesów ojca. Wiele źródeł mówi o tym, że młodość św. Franciszka upłynęła na życiu dalekim od świętości. Miał on nie mieć oporów przed wykorzystywaniem majątku Pietra i spędzaniem czasu na licznych uciechach.
Przemiana św. Franciszka
Miejscem szczególnym w biografii św. Franciszka był kościół w San Potiuncula. Właśnie tam przyszły święty usłyszał głos mówiący: „Odbuduj mój kościół”. Źródła podają, że św. Franciszek przyjął to zadanie na swoje barki i począł odnawiać niszczejące świątynie (m.in. w San Potiuncula oraz Bazylikę Matki Boskiej Anielskiej).
Gniew ojca
Święty Franciszek do urzeczywistniania swoich planów potrzebował odpowiednich surowców. By je pozyskać, sprzedawał towary ojca. Piotr, który liczył na to, że Franciszek pójdzie jego śladami, wpadł w złość. Najpierw uwięził syna, a później postawił go przed sądem biskupim. Trybunał orzekł, że przyszły święty powinien zwrócić ojcu jego własność. Młodzieniec oddał wtedy Piotrowi swoje ubrania, oświadczył, że jego jedynym ojcem jest Bóg i rozpoczął życie w ubóstwie.
Działalność świętego Franciszka
Lata 1206-1208 były początkiem działalności świętego Franciszka. Rozpoczął on skromne życie, które biegło mu na wypełnianiu słów usłyszanych w San Potiunculi. Odnawiał kościoły, spotykał się z wiernymi i zachęcał ich do pokuty. Rok 1208 okazał się przełomowy – święty Franciszek usłyszał w kościele słowa o tym, że koniecznością jest nauczanie ludzi. Przywdział więc habit i rozpoczął działalność misyjną. Już w tym roku dołączył do niego Bernard z Quintavale (człowiek zamożny, najpewniej kupiec). Pod koniec roku wokół św. Franciszka zgromadziło się 12 uczniów.
W 1209 (lub też 1210) przyszły święty udał się do Rzymu, gdzie chciał wyprosić u Innocentego III zatwierdzenie swojej reguły. Papież miał wielkie opory i początkowo nie chciał tego uczynić, lecz pewnej nocy nawiedził go sen, w którym św. Franciszek uratował Lateran przed kataklizmem. Również w tym roku św. Franciszek nie będąc jeszcze księdzem przyjął diakonat, co zalecił mu sam papież, mając na celu ochronę misjonarza przed niechęcią duchownych (bo ten często się z nią spotykał). Dwa lata później do zwolenników św. Franciszka dołączyła niejaka Klara – według źródeł była to jedna z najpiękniejszych panien mieszkających w Asyżu. Jej przynależność do zgromadzenia zaowocowała wyodrębnieniem się drugiego zakonu, tym razem żeńskiego – zwanego potocznie klaryskami. W 1213 r. zgromadzenie franciszkańskie otrzymało od hrabiego Orlanda da Chiusi górę La Verne (Alwernię), która stałą się miejscem szczególnym dla zakonu.
Okres 1215-1219 były czasem szczególnie wzmożonej pracy. Najpierw św. Franciszek odwiedził Rzym, gdzie spotkał św. Dominika (założyciela zakonu dominikanów), z którym połączyła go wielka przyjaźń. Święty z Asyżu postanowił także rozszerzyć działalność swego zgromadzenia i zwołał w tym okresie trzy kapituły (ostatnia była tak liczna, że ludzie rozbijali setki namiotów) mające doprowadzić do podjęcia niezbędnych decyzji. Bracia zostali wysłani w najodleglejsze zakątki ówczesnego świata: do północnej Afryki i Azji Mniejszej, do Niemiec, Anglii oraz Francji. Sam św. Franciszek zapragnął udać się na krucjatę, by szerzyć wiarę chrześcijańską wśród Muzułmanów. W Egipcie spotkał się z sułtanem i – chociaż nie udało mu się go nawrócić – otrzymał glejt upoważniający go do poruszania się po terytoriach muzułmańskich. Prędko jednak wrócił do ojczyzny, gdyż dowiedział się o planach zmienienia ustanowionych przez niego zasad. Święty Franciszek po powrocie zrzekł się zwierzchnictwa, które przekazał Piotrowi z Katanii. Wkrótce „Boży Wesołek” zapragnął, by przynależeć do ruchu franciszkańskiego mogły także osoby nienależące do duchowieństwa. W 1221 r. powołany został III Zakon dla ludzi świeckich.
„Biedaczyna z Asyżu” kontynuował swoją działalność. W 1223 r. znalazł się w Greccio. Właśnie tam narodził się zwyczaj szopki bożonarodzeniowej, który zapoczątkował święty z Asyżu.
Wrzesień 1224 (dokładnie 14 lub 15) okazał się szczególnym okresem w biografii w. Franciszka. „Boży Wesołek”, oddając się modlitwom na górze La Verne, otrzymał stygmaty. Zdarzenie to potwierdziło jego wyjątkową misję, ale także wyczerpało go fizycznie. Od tego czasu święty podupadał na zdrowiu i coraz trudniej było mu realizować swoje plany. Śmierć świętego Franciszka nastąpiła 4 października 1226 r.
Kanonizacja i patronat św. Franciszka
Kanonizacja św. Franciszka miała miejsce już dwa lata po jego śmierci – w 1228 r. Dokonał jej papież Grzegorz IX. Dzisiaj św. Franciszka uważa się za patrona zgromadzeń duchownych, ślepców, chorych, więźniów oraz przyrody i ekologii.