gotckiego), katedra w Peterborough, katedra w Norwich oraz opactwo cysterskie w Fountains Abbey.
Styl romański w Hiszpanii
Rozwój architektury romańskiej w Hiszpanii nastąpił na bazie osiągnięć budownictwa karolińskiego. Jako że średniowieczna Hiszpania podzielona była między muzułmanów i chrześcijan (rekonkwista trwała do XIV stulecia), tamtejsza sztuka budownictwa rozwijała się stopniowo. Świątynie wznoszono głównie na trasie pielgrzymek do grobu św. Jakuba. Do najważniejszych z nich należą: Kościół San Clemente w Tahull oraz katedra w Santiago de Compostela.
Styl romański w Skandynawii
Okres romanizmu w Skandynawii to czas szczególnie ciekawy. Ówczesna architektura rozwijała się dualistycznie: jeden nurt postulował nawiązywanie do tradycji zachodniej Europy, a więc wznoszenie kościołów z kamienia. Znacznie bardziej interesujący wydaje się jednak nurt tradycyjny, który kontynuował budowanie z drewna.
Najznamienitszym przykładem naśladowania zachodu jest katedra w Lund, konsekrowana w 1145. Jest to obecnie jedyny budynek romański w Szwecji (chociaż przechodził remonty w XX w.). Inną budowlą tego typu jest Kościół Najświętszej Marii Panny w Bergen. Spośród budowli wzniesionych w drugim nurcie – będącym próbą połączenia budownictwa sakralnego z tradycją wikingów – nie zachowało się wiele budynków, a te, które przetrwały, mają za sobą wiele modernizacji. Jednym z najlepiej zachowanych jest kościół w Borgund (1225-1250). Innym przykładem jest starszy kościół w Urnes (1150-1175). Świątynie te, zwane także słupowymi (trzon budowli opierał się na słupach), były bogato zdobione motywami charakterystycznymi dla kultury wikińskiej (smoki, łodzie itd.).