Budowa i funkcjonowanie tkanki nerwowej
Tkanka nerwowa zbudowana jest komórek nerwowych (neuronów), których główną funkcją jest odbieranie bodźców i przesyłanie informacji w postaci impulsów nerwowych.
 |
| Tkanka nerwowa, obraz mikroskopowy/Reytan (25.03.2006)/commons.wikimedia.org |
Budowa neuronu
Neurony położone w różnych częściach układu nerwowego mogą różnić się pomiędzy sobą kształtem oraz pełnioną funkcją. Jednak każda komórka nerwowa otoczona jest błoną komórkową (neurylemmą) i zbudowana jest z trzech podstawowych elementów:
1. ciała komórki (perikarionu) wypełnionego cytoplazmą, w której oprócz typowych organelli komórkowych znajdują się:
• tigroidy (ciałka Nissla) – czyli skupiska kwasu RNA;
• neurofibryle – cieniutkie nitkowate struktury białkowe uczestniczące w transporcie wewnątrzkomórkowym;
• siateczka śródplazmatyczna ziarnista;
2. dendrytów, czyli krótkich rozgałęzionych wypustek cytoplazmatycznych, które przewodzą impulsy dokomórkowo (od innych neuronów do ciała komórki i dalej);
3. aksonów (neurytów), czyli długich wypustek cytoplazmatycznych (nawet do 1m ) rozgałęziających się dopiero na końcu, występujących pojedynczo (od ciała komórki odchodzi najczęściej tylko jeden akson); przewodzących impulsy odkomórkowo (od ciała komórki do innych neuronów);
Długie neuryty aksonów (które kończą się w znacznej odległości od ciała komórki) nazywamy włóknami nerwowymi. W zależności od umiejscowienia w układzie nerwowym możemy wyróżnić trzy rodzaje włókien różniących się budową osłonek.
 |
|
Budowa neuronu/Nicolas Rougier, Farmer Jan (02.06.2007)/ |
Typy włókien nerwowych
• włókna nagie – pozbawione osłonki (otoczone tylko neurylemmą);
• włókna bezrdzenne (szare) – otoczone osłonką komórkową (Schwanna) zbudowaną z lemocytów;
• włókna rdzenne otoczone są podwójną osłonką: komórkową i mielinową (rdzenną); osłonkę mielinową tworzy bogata w mielinę błona komórkowa lemocytów, które kilkakrotnie owinęły się wokół włókna; w miejscu styku lemocytów występują przerwy zwane przewężeniami Ranviera;
 |
| Porównania włókna rdzennego z bezrdzennym/ M.Komorniczak(10.09.2009)/commons.wikimedia.org |
Synapsy
Miejsca styku komórek nerwowych lub komórek nerwowych i innych komórek organizmu nazywamy synapsami. Przekazywanie impulsów w synapsie odbywa się na zasadzie chemicznej lub elektrycznej. W zależności od rodzaju stykających się komórek wyróżniamy:
• synapsy nerwowo-nerwowe – styk dwóch komórek nerwowych;
• synapsy nerwowo-mięśniowe – styk komórki nerwowej z mięśniową;
• synapsy nerwowo-gruczołowe – styk komórki nerwowej z gruczołową ;
Rodzaje neuronów
Neurony są zróżnicowane czynnościowo i morfologicznie. W zależności od pełnione j funkcji wyróżniamy :
• neurony czuciowe (aferente) , które przewodzą impulsy dośrodkowo – od receptorów do ośrodkowego układu nerwowego;
• neurony ruchowe (eferentne), które przewodzą impulsy odśrodkowo – z ośrodkowego układu nerwowego do efektorów;
• neurony pośredniczące (kojarzeniowe), które pośredniczą w przekazywaniu impulsów nerwowych z neuronów czuciowych do ruchowych;
Budowa i funkcjonowanie tkanki glejowej
W centralnym układzie nerwowym obok komórek nerwowych znajdują się gwiaździste komórki glejowe, które tworzą tkankę glejową. Część komórek glejowych o charakterze nabłonkowym pełni funkcję wyścielającą (występują w kanale środkowym, rdzeniu kręgowym i komorach mózgu). Pozostała część komórek glejowych, która otacza aksony neuronów odpowiada za odżywianie, podporę i ochronę komórek nerwowych.
 |
|
Komórki glejowe ukazane przy pomocy metody Golgiego. |