Plazmoliza jest zjawiskiem zachodzącym w komórkach roślinnych. Polega na odstawaniu protoplastu od ściany komórkowej. Proces ten spowodowany jest utratą wody z wnętrza komórki i zarazem spadku jej jędrności. Aby zaobserwować zjawisko plazmolizy należy komórki roślinne umieścić w środowisku hipertonicznym, czyli takim, którego stężenie jest wyższe niż stężenie środowiska wewnątrz komórki. Dobrym przykładem takiego środowiska jest wodny roztówr NaCl.
Na drodze działania osmozy, dochodzi do wyrównywania stężeń pomiędzy dwoma środowiskami, w konsekwencji woda zaczna przenikać przez błonę komórkową (plazmalemmę) z wnętrza komórki do środowiska zewnętrznego. Taki transport wody sprawia, że wakuole zaczynają się kurczyć i dochodzi do oddzielenia protoplastu od ściany komórkowej.
Rodzaje plazmolizy:
• wklęsła
• wypukła
• graniczna
Plazmoliza jest procesem odwracalnym. Gdy komórka zostanie umieszczona w roztworze hipotonicznym, wakuole rozpoczną pobieranie wody ze środowiska zewnętrznego, w skutek czego komórka odzyska turgor i jędrność.
Proces odwrotny do plazmolizy nazywa się deplazmolizą.
 |
| Skurczona cytoplazma podczas plzamolizy |